خۆراکە کۆنەکان جارێکی تر دەگەڕێنەوە و زانایان سوودە تەندروستییە شاراوەکانیان ئاشکرا دەکەن
وێستگە ستایل-
خۆراکە کۆنەکان جارێکی تر دەگەڕێنەوە و زانایان سوودە تەندروستییە شاراوەکانیان ئاشکرا دەکەن
وێستگە ستایل – سۆلین عوسمان
توێژەرانی بواری خۆراک باس لە زیندووبوونەوەی بایەخدان بە دانەوێڵە کۆنەکانی وەک "ارزن" (millet)، "سۆرگۆم" (sorghum)، و "گەنمی ئینکۆرن" (einkorn) دەکەن، ئەمەش دوای ئەوەی توێژینەوە نوێیەکان کاریگەرییە ئەرێنییەکانی ئەوان لەسەر هەرسکردن، تەندروستی دڵ و ڕێکخستنی شەکرەی خوێن پشتڕاست کردەوە.
ئەم ئەنجامانە لە کاتێکدایە کە بەکاربەران لە سەرانسەری جیهان بەدوای جێگرەوەیەکدا دەگەڕێن بۆ ئەو خۆراکانەی کە بە شێوەیەکی نائاسایی دەستکاری کراون (ultra-processed foods). توێژینەوە تاقیگەیی و دانیشتووانەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەم دانەوێڵانە بڕێکی زۆر زیاتر ڕیشاڵ، کانزا و دژەئۆکسێنەری پارێزەریان تێدایە بەراورد بەو دانەوێڵە مۆدێرنانەی کە پڕۆسێس کراون و پاککراونەتەوە.
زانایان ئاماژە بەوە دەدەن کە دانەوێڵە کۆنەکان کەمتر لە ڕووی جینییەوە دەستکاری کراون و زۆرجار لەلایەن ئەو کەسانەی هەستیارییەکی کەمیان بە "گلوتین" هەیە، باشتر قبوڵ دەکرێن. خێرایی هێواشی هەرسکردنیان یارمەتیدەرە بۆ ڕێگریکردن لە بەرزبوونەوەی لەناکاوی گلوکۆزی خوێن، ئەمەش وایان لێدەکات بەتایبەتی بۆ ئەو کەسانە بەسوود بن کە مەترسی تووشبوون بە شەکرەی جۆری دووەمیان لەسەرە.
لە ڕووی مێژووییەوە، ئەم دانەوێڵانە بڕبڕەی پشتی سیستەمی خۆراکییان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئەفریقا و بەشێکی ئاسیا پێکدەهێنا، هەزاران ساڵ پێش ئەوەی کشتوکاڵی پیشەسازی سیستەمی خۆراک بەرەو بەرهەمە پر-بڕەکان بگۆڕێت. زۆرێک لەم خۆراکە نەریتییانە پشتگوێ خرابوون سەرەڕای دەوڵەمەندیی تەندروستییان.
گەڕانەوەی دانەوێڵە کۆنەکان تەنها وەک ترێندێکی خۆراک نابینرێت، بەڵکو بەشێکە لە بزووتنەوەیەکی فراوانتر بۆ دووبارە پەیوەستبوونەوە بەو پارێزە خۆراکییە نەریتییانەی کە لەگەڵ بایۆلۆژی مرۆڤ و تەندروستی درێژخایەندا زیاتر دەگونجێن.
سەرچاوە : قوتابخانەی تەندروستی گشتی هارڤارد، ڕێکخراوی فاو (FAO)، گۆڤاری بەریتانی بۆ خۆراک
PM:07:48:25/12/2025
ئهم بابهته 36
جار خوێنراوهتهوه