لێکدانەوەی بینینی ئەڵقە و مستیلە لە خەودا؛ لە نێوان هاوسەرگیری و دەسەڵات و هۆشدارییەکاندا

وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان

خەونەکان هەمیشە پەنجەرەیەک بوون بۆ تێگەیشتن لە داهاتوو و حاڵەتی دەروونی مرۆڤ، یەکێک لەو هێما دەوڵەمەندانەی کە زۆر کەس لە خەونەکانیاندا دەیبینن، "ئەڵقە" یان "مستیلە"یە. ئەم پارچە خشڵە لە جیهانی لێکدانەوەی خەوندا تەنها ڕازاوەییەک نییە، بەڵکو گوزارشتە لە بەستنی پەیمان، گۆڕینی قۆناغەکانی ژیان، یان تەنانەت بەدەستهێنانی موڵک و ماڵی گەورە. لێکدەرەوانی خەون جەخت لەوە دەکەنەوە کە بارودۆخی ئەڵقەکە لە خەوندا، لە کڕین و لەپەنجەکردن تا دەگاتە شکان و ونبوون، هەر یەکێکیان پەیامێکی تایبەت لە پشتەوەیە کە ڕەنگە ڕێڕەوی ژیانی کەسەکە بگۆڕێت.

بە پێی گێڕانەوە کلتوورییەکان و لێکدانەوە باوەکان، بینینی ئەڵقە دەتوانێت ئاماژەیەکی ڕاستەوخۆ بێت بۆ کڕینی داراییەکی گەورە لە ژیانی ڕاستەقینەدا، وەک هەنگاونان بۆ کڕینی خانوویەکی نوێ، ئۆتۆمبێل، یان تەنانەت کڕینی ئاژەڵ بۆ مەبەستی بازرگانی و خێر و بەرەکەت. بەڵام لە لایەکی ترەوە، لایەنی نەرێنی لەم خەونەدا بوونی هەیە؛ بۆ نموونە شکانی ئەڵقە لە خەونی ئافرەتاندا بە یەکێک لە نیشانە ناخۆشەکان دادەنرێت، چونکە زۆرجار وەک هێمایەک بۆ تێکچوونی پەیوەندی هاوسەرگیری و تەڵاق لێکدەدرێتەوە، کە ئەمەش نیشانەی هەڵوەشانەوەی ئەو پەیمان و بەستنەوەیەیە کە ئەڵقەکە لە بنەڕەتدا نوێنەرایەتی دەکات.

ئیبن سیرین، کە یەکێکە لە ناودارترین و باوەڕپێکراوترین زانایانی بواری لێکدانەوەی خەون، وردەکاری زیاتر دەخاتە ڕوو و ئاماژە بەوە دەکات کە بینینی مستیلەیەکی ئاسایی مژدەی بەدەستهێنانی ئەو شتە دەدات کە کەسەکە لە دڵیدایە و خەونی پێوە دەبینێت. بۆ ئەو گەنجانەی کە هێشتا نەچوونەتە ناو پرۆسەی هاوسەرگیرییەوە، دۆزینەوە یان کڕینی ئەڵقەی هاوسەرگیری لە خەوندا، ئاماژەیەکی بەهێز و موژدەیەکی نزیکە بۆ پێکهێنانی ژیانی هاوبەش. هەروەها، ئەگەر کەسێک لە خەونەکەیدا ئەڵقەی پێ بدرێت لە لایەن کەسێکی ترەوە، ئەوا بە واتای وەرگرتنی هێز، دەسەڵات و لێپرسراوێتییەکی نوێ دێت کە دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی پێگەی کەسەکە. تەنانەت جۆری کانزاکەش ڕۆڵی هەیە؛ بۆ نموونە لەپەنجەکردنی ئەڵقەی ئاسن مژدەی ئەوە دەدات کە دوای قۆناغێکی سەخت و پڕ لە کێشە، دواجار بەختەوەری و ئارامی ڕوو لە کەسەکە دەکات.

شوێنی لەپەنجەکردنی ئەڵقەکەش لە خەودا گوزارشت لە خواستی ناوەوەی مرۆڤ دەکات. ئەگەر کەسێک ببینێت ئەڵقەی کردووەتە پەنجەی شایەتمانی، ئەمە نیشانەی ئەوەیە کە ویستێکی زۆری هەیە بۆ گەیشتن بە پلەی بەرزتر و بەدەستهێنانی زیاتر لەوەی ئێستا لەبەردەستیدایە. لەپەنجەکردنی ئەڵقە لەو پەنجەیەی کە بە شێوەی ئاسایی ئەڵقەی تێدەکرێت، ئاماژەیە بۆ گەشبینی و ناسینی هاوڕێ و خەڵکی نوێ کە کارگەری ئەرێنییان دەبێت. هەرچی پەنجە توتەیە، کاتێک ئەڵقەی تێدەکرێت لە خەوندا، ئەوا ئاماژەیە بۆ ئەوەی خەونبینەکە کەسێکی کۆمەڵایەتییە و دەیەوێت بازنەی پەیوەندییەکانی لەگەڵ خەڵکدا فراوانتر بکات و تێکەڵی زیاتری کۆمەڵگا بێت.

لە ڕوویەکی ترەوە، ونکردنی ئەڵقە یان مستیلە لە خەوندا یەکێکە لەو دیمەنانەی کە ترس و دڵەڕاوکێ لای کەسەکە دروست دەکات، و لێکدانەوەکەشی هۆشدارییە؛ ونکردنی ئەڵقە بە واتای لەدەستدانی شکۆ، بەها و ئەو هێزە دێت کە کەسەکە لە ناو خێزان یان کۆمەڵگادا هەیبووە. ئەمە وەک ئاماژەیەک بۆ لاوازبوونی پێگەی کەسەکە و نەمانی ئەو کاریگەرییە تەماشا دەکرێت کە پێشتر هەیبووە. بۆیە زۆرجار ڕێنمایی دەکرێت کە کەسەکە لە دوای بینینی ئەم خەونە وریای بڕیارەکان و پاراستنی پێگەی خۆی بێت.

بە گشتی، لێکدانەوەی ئەڵقە لە خەوندا ئاوێنەیەک بۆ گۆڕانکارییە گەورەکانی ژیان؛ لە نێوان مژدەی ماڵ و سامانی نوێ و پێکهێنانی خێزان، تا دەگاتە ترس لە جیابوونەوە و لەدەستدانی دەسەڵات. زۆربەی لێکدەرەوان هاوڕان لەسەر ئەوەی کە باری دەروونی خەونبین و وردەکارییەکانی ناو خەونەکە، وەک جۆری پەنجە و جۆری کانزای ئەڵقەکە، کاریگەری ڕاستەوخۆیان هەیە لەسەر دیاریکردنی ئەوەی ئایا خەونەکە موژدەیە یان تەنها هۆشدارییەکە بۆ وریابوونەوە لە داهاتوو.

سەرچاوە :کتێبی خەونامەی ئیبن سیرین