دەستکەوتێکی مەزن لە زانستی منداڵبووندا؛ دروستکردنی ناوپۆشی منداڵدان لە تاقیگەدا سەرکەوتنی بەدەستهێنا
وێستگە ستایل-
دەستکەوتێکی مەزن لە زانستی منداڵبووندا؛ دروستکردنی ناوپۆشی منداڵدان لە تاقیگەدا سەرکەوتنی بەدەستهێنا
وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان
لە بازدانێکی زانستی بێ وێنەدا بۆ پزیشکی منداڵبوون، تیمێکی توێژەری نێودەوڵەتی توانیویانە وەشانێکی بایۆلۆژی و دەستکردی ناوپۆشی منداڵدانی مرۆڤ لە تاقیگەدا دروست بکەن و بە سەرکەوتوویی کۆرپەلەی تێدا بچێنن. ئەم دەستکەوتە کە لە گۆڤاری زانستی "نەیچەر"دا بڵاوکراوەتەوە، پەنجەرەیەکی نوێ بە ڕووی تێگەیشتن لە قۆناغە هەرە سەرەتایی و نادیارەکانی دووگیانی دەکاتەوە و دەبێتە هیوایەک بۆ چارەسەرکردنی کێشەی نەزۆکی.
بە بەکارهێنانی خانەی ڕاستەقینەی منداڵدانی مرۆڤ و جۆرە قاڵبێکی هایدرۆجێلی تایبەت، زاناکان توانییان ژینگەیەکی سێ ڕەهەندی دروست بکەن کە هاوشێوەی ناوەوەی منداڵدان کاردەکات. کاتێک کۆرپەلە لە تاقیگەدا خرایە سەر ئەم دیوارە دەستکردە، دەستی کرد بە پرۆسەی چاندنی خۆی و ئەنجامدانی ئاڵوگۆڕی هۆرمۆنی، ڕێک وەک ئەوەی لە ناو جەستەی دایکدا لە هەفتەی یەکەمدا ڕوودەدات. ئەمە یەکەمجارە زانست بگاتە ئەم ئاستە لە هاوشێوەکردنی پرۆسەی منداڵبوون لە دەرەوەی جەستە.
ئەم توێژینەوەیە یارمەتیدەرێکی گەورە دەبێت بۆ زانینی هۆکارە شاراوەکانی سەرنەکەوتنی پڕۆسەی "منداڵی شووشە" (IVF) و لەبارچوونی کتوپڕی کۆرپەلە. زاناکان ئێستا دەتوانن لە ژێر وردبیندا ببینن کە چۆن کۆرپەلە و دیواری منداڵدان "گفتوگۆ"ی کیمیایی لەگەڵ یەکتر دەکەن. ئەم زانیارییانە دەبنە هۆی پەرەپێدانی دەرمانی نوێ بۆ بەهێزکردنی ناوپۆشی منداڵدان و زیادکردنی چانسی جێگیربوونی کۆرپەلە لەو ژنانەی کە کێشەیان لە منداڵبووندا هەیە.
جگە لە لایەنە چارەسەرییەکەی، ئەم داهێنانە ڕێگە دەدات بە توێژەران کە کاریگەری دەرمانە جیاوازەکان لەسەر قۆناغی سەرەتای دووگیانی تاقی بکەنەوە بەبێ ئەوەی مەترسی بۆ سەر هیچ دایک و کۆرپەلەیەک دروست بکەن. ئەمە وەک تاقیگەیەکی سەلامەت کاردەکات بۆ دڵنیابوون لە کاریگەری ئەو دەرمانانەی کە ژنانی دووگیان بەکاری دەهێنن. تیمی توێژینەوەکە دەڵێن ئەمە هەنگاوێکی مێژووییە بۆ پڕکردنەوەی ئەو بۆشاییە زانیارییانەی کە دەیان ساڵە لە زانستی منداڵبووندا هەبوون.
هەرچەندە ئەم ناوپۆشە دەستکردە تەنها بۆ مەبەستی لێکۆڵینەوەیە و هێشتا کاتی دەوێت تا ببێتە بەشێک لە چارەسەرە کلینیکییەکان، بەڵام بناغەیەکی بەهێز بۆ داهاتوویەکی گەشتر لە بواری پزیشکی منداڵبووندا دادەمەزرێنێت. ئەم دەستکەوتە دەبێتە هۆی ئەوەی پزیشکان بتوانن پێشوەختە بزانن بۆچی هەندێک جار منداڵدان کۆرپەلەکە ڕەت دەکاتەوە و چۆن دەتوانرێت بە شێوەیەکی زانستی چارەسەری ئەو کێشەیە بکرێت تاوەکو خەونی ملیۆنان خێزان بۆ هەبوونی منداڵ بێتە دی.
سەرچاوە: پەیوەندییەکانی نەیچەر (Nature Communications) - ئەندازیاری بایۆلۆژی بۆ ناوپۆشی منداڵدانی مرۆڤ بە مەبەستی لێکۆڵینەوە لە چاندنی کۆرپەلە.
PM:08:08:26/12/2025
ئهم بابهته 24
جار خوێنراوهتهوه