خواردنە دەستکردەکان (Ultra-Processed) چۆن کاریگەری لەسەر تەندروستی دەروونی دروست دەکەن؟
وێستگە ستایل-
خواردنە دەستکردەکان (Ultra-Processed) چۆن کاریگەری لەسەر تەندروستی دەروونی دروست دەکەن؟
وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان
توێژینەوە نوێیەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە خواردنە زۆر دەستکاریکراوەکان (Ultra-processed foods) کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر تەندروستی دەروونی هەیە، و پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆ لە نێوان جۆری خۆراک و مەزاج و ژیریی مرۆڤدا هەیە کە پێشتر کەمتر بایەخی پێ دەدرا.
توێژینەوەکان پەیوەندییان دۆزیوەتەوە لە نێوان سیستەمی خۆراکی دەوڵەمەند بەم خواردنانە و زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە خەمۆکی، دڵەڕاوکێ و کەمبوونەوەی توانای مەعریفی. توێژەران پێیان وایە هەوکردنی جەستە، ناهاوسەنگی بەکتریای سوودبەخشی ڕیخۆڵە و کەمیی ماددە خۆراکییەکان، هۆکاری سەرەکین بۆ ئەم کاریگەرییە خراپانەی لەسەر مێشک دروست دەبن.
پسپۆڕانی تەندروستی دەروونی هۆشداری دەدەن کە پشت بەستن بە خواردنە خێراکان (Fast food) و نۆشینی خواردنەوە شيرينەکان، دەبێتە هۆی تێکچوونی باری دەروونی، بەتایبەتی لە ناو گەنجان و کەسانی بەساڵاچوودا کە مێشکیان هەستیارترە. ئێستا هانی خەڵک دەدرێت کە وەک بەشێک لە چارەسەری دەروونی، گرنگی بە گۆڕینی سیستەمی خۆراک و گەڕانەوە بۆ سروشت بدەن.
لێکۆڵینەوە لە شێوازی خۆراکی مێژوویی نیشانی دەدات کە ئەو خواردنانەی کەمترین دەستکاری کراون -وەک میوە، سەوزە، دانەوێڵە تەواوەکان و پرۆتینە سروشتییەکان- پاڵپشتییەکی گەورە بۆ کارکردنی مێشک و جێگیری سۆزداری دەکەن. گۆڕانی شێوازی ژیانی مۆدێرن و خێرا، وایکردووە خەڵک زیاتر ڕوو لە خواردنە دەستکردەکان بکەن، کە ئەمەش باجێکی قورسی تەندروستی و دەروونی هەیە.
تێگەیشتن لە پەیوەندی نێوان خۆراک و تەندروستی دەروونی، گرنگی پەروەردەی خۆراکی و سیاسەتە تەندروستییەکان دەردەخات بۆ پاراستنی نەوەکانی داهاتوو. توێژینەوەکانی داهاتوو بەردەوام دەبن لە گەڕان بە دوای ئەوەی چۆن ماددە خۆراکییە دیاریکراوەکان کاریگەرییان لەسەر فەرمانەکانی مێشک و دروستکردنی هۆرمۆنەکان هەیە.
سەرچاوە: بەشی دەروونزانی زانکۆی ئۆکسفۆرد، کۆلێژی تەندروستی گشتی هارڤارد
PM:09:48:22/12/2025
ئهم بابهته 32
جار خوێنراوهتهوه