دەستنووسەکانی تەیمبوکتو؛ پێشەنگایەتی ئەفریقا لە زانستی ئەستێرەناسی و کەشوهەوا
وێستگە ستایل-
دەستنووسەکانی تەیمبوکتو؛ پێشەنگایەتی ئەفریقا لە زانستی ئەستێرەناسی و کەشوهەوا
وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان
ئەو دەستنووسانەی کە پێشتر لە تەیمبوکتو پارێزرابوون، پێشکەوتنی زانستیی ئەفریقایان لە بوارەکانی ئەستێرەناسی، ماتماتیک و چاودێریکردنی کەشوهەوا دەرخستووە، کە مێژووەکەیان بۆ سەدەی چواردەیەم دەگەڕێتەوە.
ئەم بەڵگەنامانە کە بۆ چەندین نەوە لە لایەن خێزانەکانەوە پارێزرابوون، نەخشەی وردی ئەستێرەکان، لێکدانەوەی خۆرگیران و تۆماری بارانبارین لە سەرانسەری بیاباندا لەخۆدەگرن. زانایان دەڵێن ئەم تۆمارانە دەکرێت یارمەتی توێژەرانی مۆدێرن بدەن بۆ تێگەیشتن لە خولە مێژووییەکانی کەشوهەوا لە ڕۆژئاوای ئەفریقا.
دەستنووسەکان کە بە زمانی عەرەبی و زمانە ناوخۆییەکان نووسراون، دەیسەلمێنن کە تەیمبوکتو تەنها ناوەندێکی ئایینی نەبووە، بەڵکو مەڵبەندێکی زانستە ئەزموونییەکانیش بووە. هەندێک لە دەقەکان بەرەنگاری تێڕوانینە ئەوروپییەکان دەبنەوە و نیشانی دەدەن کە گەشەسەندنی زانستی لە دەرەوەی ڕۆژئاواش بە هەمان هێز هەبووە.
گێڕانەوەکانی سەردەمی کۆلۆنیالیزم زۆر جار کۆمەڵگە ئەفریقییەکانیان وەک کۆمەڵگەی بێدەنگ لە ڕووی زانستییەوە وێنا دەکرد و سیستەمە مەعریفییە ناوخۆییەکانیان پشتگوێ دەخست. زۆرێک لەم دەستنووسانە لە سەردەمە جیاوازەکاندا بەهۆی جەنگ و پشتگوێخستنەوە حەشار درابوون یان لەناو چووبوون.
پاراستن و خوێندنەوەی ئەم دەستنووسانە پێگەی ئەفریقا لە مێژووی ڕۆشنبیریی جیهانیدا دەگەڕێنێتەوە و دەیسەلمێنێت کە گەڕان بەدوای زانیاریدا هەمیشە هەوڵێکی مرۆیی هاوبەش بووە لە هەموو شوێنێکی جیهاندا.
سەرچاوە : ڕاپۆرتەکانی میراتی کلتووریی یونسکۆ؛ کۆمەڵەی مێژوویی ڕۆژئاوای ئەفریقا
PM:06:36:28/12/2025
ئهم بابهته 160
جار خوێنراوهتهوه