پێنج ساڵ بەسەر خامۆشبوونی ڕەنگەکانی ئاری بابان تێدەپەڕێت؛ شێوەکارێک کە کەرکووکی لەناو دڵ و سلێمانی لەناو تابلۆکانیدا هەڵگرتبوو

ئاژانسی هەواڵی کولتووری - ڕاپۆرتی تایبەت

ئەمڕۆ ٢٦ـی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٥، پێنج ساڵی تەواو بەسەر ماڵئاوایی یەکێک لە ستوونە هەرە دیارەکانی شێوەکاریی نوێی کوردی تێدەپەڕێت. عومەر عوبێد عەبدولقادر، کە هەمووان بە ناوی "ئاری بابان" دەیانناسی، پێنج ساڵ لەمەوبەر لەم ڕۆژەدا و لە تەمەنی ٦٧ ساڵیدا، فڵچە و ڕەنگەکانی بۆ نەوەکانی دوای خۆی جێهێشت و بەرەو جیهانی ئەبەدی کۆچی کرد. ئەم یادە تەنها بۆنەیەکی ساڵانەی ئاسایی نییە، بەڵکو وەبیرهێنانەوەی کاروانی داهێنەرێکە کە توانی ناسنامەی مرۆڤی کورد لە ڕێگەی هێڵ و ڕەنگەکانەوە بۆ جیهان وێنا بکات.

ئەم هونەرمەندە گەورەیە لە ساڵی ١٩٥٣ لە شاری کەرکووکی دڵنشین لەدایکبووە، هەر لەوێشەوە خولیای بۆ هونەر و جوانی تێدا چەکەرەی کردووە. ئاری بابان وەک یەکێک لە شێوەکارە هەرە دەستڕەنگین و لێهاتووەکانی کورد لە نیوەی دووەمی سەدەی بیستەم هەڵکەوت. دەسپێکی دەرکەوتنی ئەو بۆ سەرەتای ساڵانی حەفتاکانی سەدەی ڕابردوو دەگەڕێتەوە، کاتێک لەگەڵ هونەرمەند (گارا ئەیوب) یەکەمین پێشانگەی هاوبەشی خۆیان کردەوە، کە ئەوەش لەو کاتەدا وەک وەرچەرخانێکی گرنگ لە مێژووی شێوەکاریی ناوچەکەدا سەیر دەکرا و بووە بناغەیەک بۆ ناساندنی ستایلە جیاوازەکەی ئاری بابان.

کاروانی هونەریی ئاری بابان تەنها لە کەرکووک قەتیس نەمایەوە، بەڵکو دوای نیشتەجێبوونی لە شاری سلێمانی، بووە یەکێک لە ئەندامە کاریگەر و چالاکەکانی نێوەندی هونەریی ئەو شارە. ئەو لە ماوەی ژیانیدا چەندین پێشانگەی تایبەت و هاوبەشی لە سلێمانی و شارەکانی تری کوردستان کردەوە، کە تێیاندا گوزارشتی لە خەمە قوڵەکانی خاک و خەڵک دەکرد. تابلۆکانی ئاری بابان هەمیشە هەڵگری پەیامی مرۆڤایەتی و نەتەوەیی بوون، ئەو توانیبووی لە ڕێگەی بەکارهێنانی ڕەنگە گەرم و زیندووەکانەوە، ڕۆحی ژیان بکاتەوە بەبەر مێژوویەکی پڕ لە ئازاردا.

یەکێک لە ناخۆشترین و گەورەترین کارەساتەکانی ژیانی ئەم هونەرمەندە، کە هەمیشە وەک برینێکی سارێژنەبوو لە یادەوەرییدا مابووەوە، ڕووداوەکەی ساڵی ٢٠٠٨ بوو. لەو ساڵەدا بەهۆی ئاگرکەوتنەوە لە ماڵەکەیدا، زیاتر لە ١٠٠ تابلۆی ناوازە و دەگمەنی کە بەرهەمی ساڵانێکی درێژی تەمەنی بوون، بوون بە خۆڵەمێش. جگە لە تابلۆکان، ئەرشیفێکی زۆر دەوڵەمەند و مێژوویی کە بەڵگەی قۆناغە جیاوازەکانی هونەری کوردی بوون، لەو ئاگرەدا سووتان. ئەم ڕووداوە نەک تەنها بۆ ئاری بابان، بەڵکو بۆ هەموو کتێبخانەی هونەریی کوردستان زیانێکی قەرەبوو نەکراوە بوو، بەڵام ئەو وەک چیایەک خۆڕاگر بوو و جارێکی تر دەستی بە کێشانەوەی ڕەنگەکان کردەوە.

دواجار لە ڕێکەوتی ٢٦ـی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠، دوای تەمەنێک لە خزمەتی بێپایان، ئەم شێوەکارە گەورەیە ماڵئاوایی یەکجاری کرد. ئەمڕۆ کە پێنج ساڵ بەسەر ئەو ڕۆژە خەمناکەدا تێدەپەڕێت، نەوەی نوێی هونەرمەندان و شێوەکاران بە ڕێزەوە لەو میراتە دەڕوانن کە ئاری بابان بۆی بەجێهێشتوون. ناو و ناوبانگی ئەو وەک قوتابخانەیەکی هونەریی لە مێژووی ڕوژاکانی کوردستاندا بە نەمری دەمێنێتەوە، چونکە ئەو هونەرمەندە تەنها تابلۆی نەکێشا، بەڵکو مێژوویەکی بە ڕەنگ نووسییەوە.

سەرچاوە : ئەرشیفی ناوەندی ڕۆشنبیری و هونەریی گشتی