دۆزینەوەی کۆنترین ئامێری مۆیسیقا لە مێژوودا؛ دەنگی مرۆڤی سەرەتایی لە ناو ئەشکەوتەکانەوە دەبیسترێت

وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان

شوێنەوارناسان لە دۆزینەوەیەکی کەم وێنەدا توانیویانە کۆنترین ئامێرەکانی مۆسیقا لە مێژووی مرۆڤایەتیدا بدۆزنەوە، کە مێژووەکەیان بۆ زیاتر لە ٤٠ هەزار ساڵ لەمەوبەر دەگەڕێتەوە. ئەم ئامێرانە کە لە ئێسکی باڵندە و عاجی فیل دروستکراون، لە ناو قووڵایی ئەشکەوتێکی مێژووییدا دۆزراونەتەوە و نیشانی دەدەن کە مۆسیقا تەنها هونەرێکی مۆدێرن نییە، بەڵکو یەکێک بووە لە یەکەمین زمانەکانی مرۆڤ بۆ پەیوەندی کردن و بەهێزکردنی بەستەرە کۆمەڵایەتییەکان لە سەردەمی بەردیندا.

ئەم ئامێرانە کە شێوەی "شمشاڵ"یان هەیە، بە وردییەکی سەرسوڕهێنەر کون کراون بۆ ئەوەی دەنگی جیاواز بەرهەم بهێنن، ئەمەش دەیسەلمێنێت کە مرۆڤی ئەو سەردەمە تێگەیشتنێکی قووڵی بۆ دەنگ و هارمۆنی هەبووە. زاناکان پێیان وایە مۆسیقا ڕۆڵێکی سەرەکی هەبووە لە ڕێوڕەسمە ئایینییەکان و گواستنەوەی چیرۆکەکان لە نەوەیەکەوە بۆ نەوەیەکی تر پێش ئەوەی نووسین دابهێنرێت. ئەم دۆزینەوەیە تێڕوانینی ئێمە بۆ "مرۆڤی نیاندەرتاڵ و هۆمۆساپیەن" دەگۆڕێت و نیشانی دەدات کە داهێنانی هونەری جەوهەری مانەوەی مرۆڤ بووە.

مێژووی مۆسیقا ئێستا وەک کلیلێک سەیر دەکرێت بۆ تێگەیشتن لە گەشەسەندنی مێشک. زاناکانی دەمار دەڵێن مۆسیقا یارمەتی مرۆڤی سەرەتایی داوە کە کۆمەڵگەی یەکگرتوو دروست بکات، ئەمەش وای لێکردوون بەرگەی مەترسییەکانی سروشت بگرن. پاراستنی ئەم پارچە شوێنەوارییانە لە ژێر چاودێری یونسکۆدا، ڕێزگرتنە لەو یەکەمین هەناسە هونەرییانەی کە مرۆڤایەتی کێشاویەتی، و بیرمان دەخاتەوە کە هونەر هەمیشە وەک بەشێکی دانەبڕاو لە شوناسی ئێمە دەمێنێتەوە.

سەرچاوە: ڕاپۆرتە شوێنەوارییەکانی یونسکۆ، گۆڤاری Nature Human Behaviour، ئەرشیفی مێژووی مرۆڤایەتی.