پەنجەرە نوێیەکانی "نۆتەردام" شەقامی فەڕەنسی دەکەن بە دوو بەرەوە

وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان

لە یەکێک لە شکۆدارترین کۆشکە شاهانەییەکانی پایتەختی فەڕەنسا، پەردە لەسەر کۆمەڵێک کاری هونەریی نوێ لادرا کە بڕیارە ببنە بەشێک لە جەستەی کەنیسەی مێژوویی "نۆتەردام" لە پاریس. ئەم پەنجەرە نوێیانە کە بە شێوازێکی هاوچەرخ و ڕەنگاڵە نەخشێنراون، شەپۆلێکی بەهێزی نیگەرانی و مشتومڕیان لە ناوەندە فەرهەنگییەکان و پارێزەرانی کەلەپووری فەڕەنسادا دروستکردووە، بەوپێیەی بەشێک لە چاودێران پێیان وایە ئەم گۆڕانکارییانە دەستکارییەکی مەترسیداری ناسنامە و ڕۆحییەتی ئەم کەنیسە دێرینەیەیە و ڕەنگە پیرۆزیی شوێنەکە کەم بکاتەوە.

ئێستا لە کۆشکی (گراند بالێ) لە شاری پاریس، شەش پەنجەرەی نوێی ڕەنگاوڕەنگی هونەریی نمایش دەکرێن کە بە تایبەت بۆ جێگیرکردن لە کەنیسەی نۆتەردام ئامادەکراون. ئەم نمایشە بووەتە جێگەی سەرنجی سەدان بینەر و گەشتیار کە ڕۆژانە ڕوو لە کۆشکەکە دەکەن بۆ بینینی ئەو گۆڕانکارییانەی بڕیارە لە یەکێک لە گرنگترین شوێنەوارە ئایینی و مێژووییەکانی جیهاندا ئەنجام بدرێن. ئەم هەنگاوە وەک بەشێک لە پڕۆسەی گەورەی نۆژەنکردنەوەی کەنیسەکە دێت کە دوای کارەساتی ئاگرکەوتنەوە وێرانکەرەکەی ساڵی ٢٠١٩ دەستیپێکردووە و ئامانج لێی گەڕاندنەوەی شکۆیە بۆ ئەم نیشانە نەتەوەییەی فەڕەنسا.

مشتومڕەکان لە دەوری شێواز و نەخشی پەنجەرەکان دەسوڕێنەوە؛ بەشێک لە هونەرمەندان و ڕەخنەگران ئەم کارە بە "نۆژەنکردنەوەیەکی بوێرانە و هاوچەرخ" وەسف دەکەن کە ڕەنگ و ژیان و وزەیەکی نوێ دەبەخشێتە کەنیسەکە و لەگەڵ سەردەمی ئێستادا دەیگونجێنێت. بەڵام لە بەرامبەردا، بەرەیەکی بەهێز لە چاودێران و مێژوونووسان پێیان وایە ئەم شێوە ڕەنگاڵەیە و بەکارهێنانی نەخشی مۆدێرن، دەبێتە هۆی لەدەستدانی "ماهییەت" و بنەما پیرۆزەکانی نۆتەردام. ئەوان جەخت لەوە دەکەنەوە کە ئەم نەخشە نوێیانە لەگەڵ کەلەپووری کلاسیکی فەڕەنسا و فەلسەفەی ئایینی کریستیانی یەکناگرنەوە و مەترسی ئەوەیان هەیە کەنیسەکە لە پیرۆزییەکەی دابماڵن و ڕەهەندە مێژووییەکەی کاڵ بکەنەوە.

کلیەر تابورێ، خانمە هونەرمەندی فەڕەنسی تەمەن ٤٤ ساڵ کە ئێستا نیشتەجێی شاری لۆس ئەنجلسی ئەمریکایە، دیزاینەری ئەم پەنجەرە مشتومڕاوییانەیە. تابورێ دوای کێبڕکێیەکی توند لە نێوان ١٠٠ هونەرمەندی دیاری جیهانی، بۆ ئەم ئەرکە مێژووییە هەڵبژێردرا تاوەکو تێڕوانینی خۆی بۆ نۆتەردامی نوێ بخاتە ڕوو. پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە لە بنەڕەتدا پەنجەرەکانی کەنیسەی نۆتەردام لە ساڵی ١٨٤٤ لەلایەن دوو ئەندازیاری ناوداری سەدەی نۆزدەهەم (ئۆجین فولیە لو دوک و ژان باتیت لاسۆس) دیزاین کرابوون، کە خاوەنی یەک ڕەنگ و شێوازێکی سادەی گۆتیکی بوون. بەڵام بەهۆی ئاگرە گەورەکەی ساڵی ٢٠١٩ کە زیانێکی قەرەبوونەکراوەی بە پێکهاتەی کەنیسەکە گەیاند، ئەو پەنجەرە کۆنانە لەناوچوون یان بە توندی تێکچوون، و ئێستا حکومەتی فەڕەنسا بڕیاری داوە بە کارە ڕەنگاڵە و هاوچەرخەکانی تابورێ جێگەیان پڕ بکاتەوە.

کەنیسەی نۆتەردام تەنها بینایەکی ئایینی سادە نییە، بەڵکو ڕەمزی ناسنامەی نەتەوەیی و فەرهەنگی و مێژوویی فەڕەنسایە، هەر بۆیە بچوکترین گۆڕانکاری لە وردەکارییەکانیدا کاردانەوەی گەورە لەسەر ئاستی شەقام و ناوەندە زانستییەکان بەدوای خۆیدا دەهێنێت. لە کاتێکدا پڕۆسەی جێگیرکردنی پەنجەرەکان لە داهاتوویەکی نزیکدا دەست پێدەکات، ململانێی نێوان "پاراستنی ڕابردوو" و "پێشوازیکردن لە داهاتوو" بەردەوامە. دەرەنجامی ئەم کارە هونەرییە تەنها ڕواڵەتی کەنیسەکە ناگۆڕێت، بەڵکو دەبێتە تاقیکردنەوەیەکی گەورە بۆ ئەوەی بزانرێت فەڕەنسا چۆن هاوسەنگی لە نێوان پاراستنی مێژووە دەوڵەمەندەکەی و هەنگاونان بەرەو مۆدێرنێتە و داهێنان ڕادەگرێت.

سەرچاوە : ئاژانسی هەواڵی فەڕەنسا (AFP)، ڕاگەیەندراوی وەزارەتی ڕۆشنبیری فەڕەنسا، ئەرشیفی کۆشکی گراند بالێ و ناوەندە کەلەپوورییەکانی پاریس.