کۆچی دوایی دەنگی ڕاستی لە ناو جەرگەی جەنگەکاندا؛ پیتر ئارنێت لە تەمەنی ٩١ ساڵیدا ماڵئاوایی لە ژیان کرد

وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان

جیهانی ڕۆژنامەگەری و ڕاگەیاندن یەکێک لە دیارترین و بوێرترین ئەفسانەکانی خۆی لەدەستدا، دوای ئەوەی پیتر ئارنێت، ئەو پەیامنێرە ناودارەی کە بۆ چەندین دەیە چاوی جیهان بوو لە ناو دڵی مەترسیدارترین ململانێ و جەنگەکاندا، ماڵئاوایی یەکجاری کرد. ئارنێت کە بەهۆی ڕاپۆرتە بێوێنەکانی لە جەنگی ڤێتنامەوە تا جەنگی کەنداو ناوبانگێکی جیهانیی پەیدا کردبوو، وەک یەکێک لە کۆڵەکەکانی ڕۆژنامەگەریی مەیدانی و خاوەنی خەڵاتی جیهانیی "پوڵیتزەر" دەمێنێتەوە، ئەو پیاوەی کە ڕاستییەکانی لە ژێر بارانی مووشەک و لە ناو سەنگەرەکاندا دەرهێنا و گەیاندیە ناو ماڵی ملیۆنان مرۆڤ لە سەرانسەری زەویدا.

بەپێی زانیارییە فەرمییەکان کە لە لایەن خێزانەکەیەوە بڵاوکراونەتەوە، پیتر ئارنێت ڕۆژی چوارشەممە، ڕێکەوتی ١٧ی کانوونی یەکەمی ساڵی ٢٠٢٥، لە شاری "نیوپۆرت بیچ" لە ویلایەتی کالیفۆرنیای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کۆچی دوایی کرد. مردنەکەی لە تەمەنی ٩١ ساڵیدا و دوای ململانێیەکی درێژخایەن و سەخت بوو لەگەڵ نەخۆشی شێرپەنجەی پڕۆستات. کوڕەکەی ئارنێت ئاماژەی بەوە کردووە کە باوکی تا کۆتا ساتەکانی ژیانی بە شکۆوە ڕووبەڕووی نەخۆشییەکەی بووەوە و لە کاتی کۆچی دواییەکەیدا لەناو خێزان و دۆستە نزیکەکانیدا بووە، ئەمەش کۆتاییەک بوو بۆ ژیانی پیاوێک کە سەدان جار لە بەرەکانی جەنگدا لە مردن گەڕابووەوە.

کاروانی پیشەیی پیتر ئارنێت زیاتر لە چوار دەیەی پڕ لە شانازی و سەرکێشی خایاند، ئەو بووە یەکێک لە دەگمەنترین ناوەکانی مێژووی ڕۆژنامەگەری کە توانیویەتی مێژوو بە چاوی خۆی ببینێت و بینووسێتەوە. ئارنێت لە ساڵی ١٩٦٦دا، کاتێک وەک پەیامنێری ئاژانسی "ئەسۆوشێتد پرێس" لە ڤێتنام کاری دەکرد، خەڵاتی پوڵیتزەری بۆ ڕاپۆرتی نێودەوڵەتی بەدەستهێنا، ئەمەش دوای ئەوەی ڕاپۆرتی بوێرانەی لەسەر وردەکارییەکانی جەنگەکە و کاریگەرییە مرۆییەکانی بڵاوکردەوە. ناوبانگی ئەو لە ساڵی ١٩٩١دا گەیشتە لوتکە، کاتێک وەک پەیامنێری کەناڵی CNN لە بەغداوە ڕاپۆرتی ڕاستەوخۆی دەگواستەوە لە کاتی هێرشەکانی هاوپەیمانان بۆ سەر عێراق، کە ئەوکات وەک تاقە پەیامنێری ڕۆژئاوایی لەناو جەرگەی ڕووداوەکاندا مابووەوە.

ئەم پەیامنێرە مەزنە لە ساڵی ١٩٣٤ لە نیوزلەندا لەدایکبووە و هەر لە تەمەنی گەنجییەوە خولیای بۆ گەڕان بەدوای ڕاستییەکاندا هەبووە، هەر بۆیە دوای تەواوکردنی خوێندنی ئامادەیی، وڵاتەکەی جێهێشت و ڕووی لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا کرد بۆ دەستپێکردنی کاروانی پیشەیی. ژیانی ئارنێت هەمیشە پڕ بووە لە مشتومڕ و ململانێ لەگەڵ دەسەڵاتەکان، چونکە ئەو ئامادە نەبوو ڕاستییەکان بۆ بەرژەوەندی هیچ لایەک بشێوێنێت. ئەو توانی چاوپێکەوتنی مێژوویی لەگەڵ کەسایەتییە کاریگەر و جێ مشتومڕەکانی وەک سەدام حسێن و ئوسامە بن لادن ئەنجام بدات، کە تا ئێستاش وەک سەرچاوەی گرنگی مێژوویی و ڕۆژنامەوانی سەیر دەکرێن. هەرچەندە بەهۆی هەڵوێستە سەربەخۆکانییەوە چەندین جار ڕووبەڕووی فشار و تەنانەت دوورخستنەوەش بووەوە، بەڵام قەت لە بنەماکانی ڕۆژنامەگەریی ڕاستەقینە لای نەدا.

بە کۆچی دوایی پیتر ئارنێت، جیهان پەیامنێرێکی لەدەستدا کە مۆدێلێکی نوێی لە بوێری و گواستنەوەی هەواڵ بۆ نەوەکانی دوای خۆی جێهێشت. ئەو میراتێکی گەورەی لە دوای خۆی بەجێهێشتووە کە فێرمان دەکات ڕۆژنامەنووسی ڕاستەقینە دەبێت لە کوێدا مەترسی هەبوو، لەوێ بێت بۆ ئەوەی ڕاستییەکان ون نەبن. ئارنێت تەنها پەیامنێرێک نەبوو، بەڵکو دەنگێکی دلێر بوو کە توانی دیواری بێدەنگی لە ناو جەنگەکاندا تێکبشکێنێت و ناوەکەی بۆ هەمیشە لە لاپەڕە زێڕینەکانی مێژووی میدیادا وەک سمبولێکی نەمری ڕاستگۆیی دەمێنێتەوە.

سەرچاوە: ئاژانسی هەواڵی ئەسۆوشێتد پرێس (AP) و ڕاگەیەندراوی فەرمی خێزانی ئارنێت.