چەپلەرەکان؛ لە نێوان "نەفرەتی شەیتان" و "داهێنانی بێوێنە"دا / فیلمی "کچە چەپلەرەکە"

 وێستگە ستایل - سۆلین عوسمان

چەپلەربوون زۆرجار وەک دیاردەیەکی "هەڵە" و لە هەمان کاتیشدا وەک نیشانەیەک بۆ "نابیغەبوون" تەماشا دەکرێت. درامای نوێی "کچە چەپلەرەکە" (Left-Handed Girl) لە دەرهێنانی "شی-چینگ تسۆ"، تیشک دەخاتە سەر ئەو پێشوەختە دادوەری و جیاکارییەی کە دەرهێنەر خۆی وەک کەسێکی چەپلەر لە تایوان ڕووبەڕووی بووەتەوە و دەیکاتە هەوێنی چیرۆکێکی کاریگەر.

لە فیلمەکەدا، منداڵێکی پێنج ساڵانی تایوانی بە ناوی "ئی-جینگ" لەلایەن باپیرەیەوە بە توندی سەرزەنشت دەکرێت، تەنها لەبەر ئەوەی بە دەستی چەپ وێنە دەکێشێت و پێی دەڵێت ئەوە "دەستی شەیتانە". دواتر، کاتێک دایک و خوشکە گەورەکەی سەرقاڵی کارن، ئی-جینگ دزی لە دوکانەکانی بازاڕی نزیک ماڵەکەیان دەکات و تاوانەکە دەخاتە ئەستۆی دەستی چەپە "بەدکارەکەی". نزیکەی یەک لەسەر دەی دانیشتووانی جیهان بە سروشتی چەپلەرن، بەڵام بۆ سەدەها ساڵ وەک شتێکی هەڵە و تەنانەت شەڕەنگێز سەیر کراوە؛ هەردوو کتێبی پیرۆزی ئینجیل و قورئان ئاماژەی نەرێنییان بۆ لای چەپ هەیە و وشەی لاتینی بۆ چەپ واتای "شووم" دەبەخشێت، تەنانەت کاتێک پەیوەستیش نەبووە بە جادووەوە، هێشتا وەک شتێک سەیر کراوە کە پێویستی بە "چاککردن" هەیە.

دەرهێنەر "شی-چینگ تسۆ"، کە ئێستا لە نیویۆرک دەژی و بەرهەمهێنەری فیلمە دیارەکانی براوەی ئۆسکار "شۆن بەیکەر"ە (کە بەیکەر هاوکار بووە لە نووسین و مۆنتاژی ئەم فیلمەشدا)، ڕایگەیاندووە کە چیرۆکەکە لە ئەزموونی منداڵیی خۆیەوە سەرچاوەی گرتووە. ئەو دەڵێت: "من بە چەپلەری لەدایکبووم، بەڵام باپیرم پێی دەوتم دەستی چەپ دەستی شەیتانە و داوای لێ دەکردم بەکاری نەهێنم." تسۆ ئاماژە بەوە دەکات کە چەپلەربوونی کارەکتەرەکە تەنها بابەتێکی جەستەیی نییە، بەڵکو هێمایە بۆ بابەتی سەرەکیی فیلمەکە: بیرۆکەی ملکەچبوون و یەکگرتوویی لە تایوان، و ئەو فشارە کۆمەڵایەتییەی دەخرێتە سەر تاکەکان، بەتایبەتی ژنان، بۆ ئەوەی لە قاڵب بدرێن و جیاواز دەرنەکەون.

ڕێژەی چەپلەرەکان لە جیهاندا جیاوازە؛ لە ساڵی ٢٠٢٣دا تایوان یەکێک بووە لە نزمترین ڕێژەکان بە ٥٪ و چین بە ٢.٦٤٪، لەکاتێکدا لە هۆڵەندا نزیکەی ١٣٪ـیە. هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە بۆ فشاری کولتووری و پەروەردەیی بۆ بەکارهێنانی دەستی ڕاست. لە ڕووی مێژووییشەوە، شۆڕشی پیشەسازی ڕۆڵی هەبووە، چونکە ئامێرەکان بۆ دەستی ڕاست دروست دەکرا و کرێکارە چەپلەرەکان ناچار دەکران خۆیان بگۆڕن. هەرچەندە لە دەیەکانی دواییدا لە ڕۆژئاوا چەپلەرەکان وەک کەسانی "داهێنەر" ناسێنراون (بەو پێیەی گوایە نیوەگۆی ڕاستی مێشکیان چالاکترە)، بەڵام توێژینەوە نوێیەکانی ٢٠٢٥ دەریدەخەن کە جگە لە هونەر و مۆسیقا، مەرج نییە لە هەموو بوارەکاندا وا بن. لەگەڵ ئەوەشدا، لە وەرزشدا (وەک تێنس و بۆکسێن) چەپلەرەکان سوودیان هەیە چونکە شێوازی جووڵەکانیان بۆ ڕکابەرەکانیان نامۆیە و دەبنە مایەی سەرسوڕمان.

فیلمەکە کاریگەریی ڕاستەقینەی لەسەر ژیانی ئەکتەرەکان هەبووە؛ نینا یێ، ئەو منداڵەی ڕۆڵی "ئی-جینگ" دەگێڕێت، لە ژیانی ڕاستەقینەدا لەلایەن نەنکییەوە فشار دەکرایە سەر دەستی ڕاست بەکاربێنێت، بەڵام بەهۆی بەشداریکردنی لەم فیلمەدا، خێزانەکەی وازیان لەو فشارە هێنا و ئێستا نینا بە ئازادی دەستی چەپی بەکاردەهێنێتەوە. فیلمی "کچە چەپلەرەکە" نوێنەری تایوانە بۆ خەڵاتی ئۆسکاری ٢٠٢٦ و لە ٢٨ی تشرینی دووەمەوە لە نێتفلێکس نمایش دەکرێت.

سەرچاوە: تسۆ، شی-چینگ. کچە چەپلەرەکە. دەرهێنانی شی-چینگ تسۆ و شۆن بەیکەر، بە نواندنی [ئەکتەرە سەرەکییەکان]، ٢٠٢٥. تایپێ: [کۆمپانیای بەرهەمهێنان/ستۆدیۆ].