دانیشتوانی باكوری غه‌ززه: هیچ نییه بیخۆین..ئالیكی ئاژه‌ڵیش نه‌ماوه
وێستگه نیوزـ
شه‌ڕی ئیسرائیل بۆ سه‌ر كه‌رتی غه‌ززه، پێی ناوه‌ته 143هه‌مین رۆژه‌وه، ئه‌مه له كاتێكدایه قه‌یرانی مرۆیی به شێوه‌یه‌كی خێرا و مه‌ترسیدار، له هه‌ڵشكاندایه و به‌رنامه‌ی خۆراكی جیهانی، رایگه‌یاند زیاد له چاره‌كێكی دانیشتوانی غه‌ززه، پێداویستییه خۆراكییه‌كانیان نه‌ماوه و هۆشداری ده‌درێت له سه‌دا 90% منداڵه‌كان، به‌ده‌ست به‌دخۆراكییه‌وه ده‌ناڵێنن.
هه‌رچه‌نده بارودۆخ له سه‌رجه‌م پارێزگا جیاوازه‌كانی كه‌رتی غه‌ززه، له سایه‌ی نه‌بوونی خۆراك و كه‌می ئاوی پاك و خزمه‌تگوزاری پزیشكییه‌وه، تابێت خراپتر ده‌بێت. ئه‌وا نه‌هامه‌تییه‌كانی دانیشتوانی باكوری غه‌ززه، دوو هێنده زیاتره و نزیكه‌ی 800 هه‌زار فه‌له‌ستینی، هیچ كۆمه‌ك و یارمه‌تییه‌ك وه‌رناگرن و روبه‌ڕووی تارمایی برسییه‌تی بوونه‌ته‌وه. ته‌نانه‌ت به‌شی زۆریان، بۆ ئه‌وه‌ی ئاردیان ده‌ست كه‌وێت و به زیندویی له ژیاندا بمێننه‌وه، په‌نایان بردووه‌ته به‌ر هاڕینی ئالیكی ئاژه‌ڵ.
ته‌نانه‌ت ئالیكیش نه‌ماوه
به‌ڵام ته‌نانه‌ت له ئێستادا، ئالیكی ئاژه‌ڵیش كه‌مبووه‌ته‌وه و به‌ره‌و نه‌مانده‌چێت. ئه‌وه‌تا هاوڵاتی محه‌مه‌د ئه‌لغۆل كه شه‌كه‌تی و ماندوویی به روخسارییه‌وه دیاره، ده‌ڵێت: "ماندووبووین، هه‌ر هه‌مو ئه‌وه‌ش، به روونی، به روخسار و جه‌سته‌مانه‌وه دیاره... دانه‌وێڵه و ئارد و برنج ته‌واو بوون، ته‌نانه‌ت ئالیكی ئاژه‌ڵیش نه‌ماوه"، ئه‌و به نائومێدییه‌وه ده‌پرسێت: "له‌به‌رده‌م ئه‌و هه‌مو شێوازه‌ی كوشتن كه ده‌رحق به مافه‌كانمان ئه‌نجامده‌درێت، ده‌توانین چی بكه‌ین؟ كوشتن، برسیكردن، رووخاندن، گه‌مارۆ، سه‌رما. ئه‌وه به‌شێكی بچووكه له‌وه‌ی له باكوری غه‌ززه تێیدا ده‌ژین".
قسه‌كانی ئه‌بوعه‌لا كه یه‌كێكی دیكه‌یه له دانیشتوانی شاری غه‌ززه، هیچ جیاوازییه‌كی له‌گه‌ڵ ئه‌و قسانه‌ی سه‌ره‌وه‌دا نییه و ده‌ڵێت: "چیتر هیچ شتێك نه‌ماوه بۆ ئه‌وه‌ی بیخۆین. ئێمه ده‌توانین به‌رگه‌ی برسییه‌تی بگرین، به‌ڵام چی به منداڵه‌كانمان بڵێین كه رۆژێك یان دوو رۆژ، تێده‌په‌رێت و یه‌ك ژه‌م خواردنیان خواردووه؟. ئه‌گه‌ر به‌هۆی بۆردومانه‌كانه‌وه منداڵه‌كانمان له‌ده‌ست نه‌ده‌ین، ئه‌وا به‌هۆی برسییه‌تییه‌وه له ده‌ستیان ده‌ده‌ین.. جیهان بۆ ئه‌وه‌ی بجووڵێت چاوه‌رێی چی ده‌كات؟".
ده‌مانه‌وێت خواردن بخۆین
خاتوو ئیمان عه‌بید، لای خۆیه‌وه پێداگریی له‌سه‌ر ئه‌وه ده‌كات چیتر به‌رگه‌ی ژیان ناگرن و ده‌ڵێت: "نه ئاردمان ماوه و نه خۆراك، په‌نا ده‌به‌ینه به‌ر هاڕینی ئالیك و ده‌یكه‌ین به نان و ده‌رخواردی منداڵه‌كانمانی ده‌ده‌ین. ماندووبووین".
هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: "ته‌نانه‌ت ئه‌و برنجه‌ی بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر ده‌مانخوارد، ئێستا نرخه‌كه‌ی بۆ پێنج ئه‌وه‌نده‌ی پێش شه‌ڕه‌كه به‌رزبووه‌ته‌وه و له‌تواناماندا نییه بیكڕین، ئاردی گه‌نم هه‌ر به ده‌ست ناكه‌وێت و ونبووه، ئاردی گه‌نمه‌شامی و جۆ، هه‌رچه‌نده تامی ناخۆشه، كه‌چی نرخه‌كه‌ی به‌رزبووه‌ته‌وه. هه‌نووكه ئه‌و شتانه ده‌خۆین كه ئاژه‌ڵه‌كان نایخۆن".
ئه‌حمه‌د ئه‌بو عۆده، منداڵه و گه‌وره‌ترین هیوا و ئومێدی ئه‌وه بوو، وه‌ك منداڵانی دیكه‌ی جیهان، خواردن بخوات و ده‌ڵێت: "من نه‌خۆشی گورچیله‌م هه‌یه، پێویستم به خواردن و چاره‌سه‌ره. هیچ شتێك نییه، نامه‌وێت له برسا بمرم. چه‌ندین رۆژ تێده‌په‌رێت، من ته‌نها یه‌ك ژه‌م خواردن ده‌خۆم، ماندووبووم، ده‌مانه‌وێت خواردن بخۆین".
نووسینگه‌ی راگه‌یاندنی حكومه‌ت له غه‌ززه، هۆشداریدا به‌وه‌ی برسییه‌تی به شێوه‌یه‌كی گشتی له كه‌رتی غه‌ززه و به تایبه‌تی له باكور و له شاری غه‌ززه، بڵاوبووه‌ته‌وه، هه‌روه‌ها هۆشداریدا له‌وه‌ی، ره‌نگه سه‌دان هه‌زار له ژن و منداڵ، ببنه قوربانی ئه‌و برسییه‌تییه.
رائید ئه‌لنه‌مس، وته‌بیژی مانگی سوری فه‌له‌ستینی له غه‌ززه، ئه‌وه‌ی پشتڕاستكردووه له ئه‌نجامی برسییه‌تی و نه‌بوونی خۆراك، ژماره‌یه‌ك منداڵ و پیر و ئه‌وانه‌ی نه‌خۆشی درێژخایه‌نیان هه‌یه، مردوون و ناویان له لیستی مردووه‌كاندا تۆماركراوه.
ئه‌و به‌رپرسه‌ی مانگی سوری فه‌له‌ستین، له لێدوانێكیدا بۆ ئاژانسی هه‌واڵی جیهانی عه‌ره‌بی AWP، باس له‌وه ده‌كات "ماوه‌یه‌ك دوای ئاگربه‌سته كاتییه‌كه، تێكڕای هاتنه ژووره‌وه‌ی بارهه‌ڵگره‌كان 80 بارهه‌ڵگربوو، ئێمه له‌و كاته‌شدا، داوای هاتنه‌ژووره‌وه‌ی زیاترمان ده‌كرد، تاكو له‌گه‌ڵ بارودۆخه كاره‌ساتاوییه‌كه و قه‌باره‌ی زیانه‌كاندا بگونجێت. به‌ڵام به‌م دواییانه، ژماره‌ی هاتنه ژووره‌وه‌ی بارهه‌ڵگره‌كان زۆر كه‌می كردووه".
هه‌روه‌ها ئاماژه به‌وه ده‌دات، ئه‌وه‌ی وایكردووه بارودۆخی مرۆیی، له باكوری غه‌ززه، خراپتر و سه‌ختتر بێت، بریتییه له پرۆسه‌ی ئه‌و گه‌ڕان و پشكنینه‌ی سوپای ئیسرائیل ئه‌نجامیده‌دات، له‌گه‌ڵ ته‌حه‌كومكردن به بڕ و كواله‌تی ئه‌و شتانه‌ی دێنه‌ژووره‌وه.
ئه‌لنه‌مس له درێژه‌ی وته‌كانیدا ده‌ڵێت هه‌ندێك رۆژ، كه‌متر له 30 بارهه‌ڵگر كه كۆمه‌ك و یارمه‌تیان پێیه، دێنه ژووره‌وه. هه‌ندێك رۆژی دیكه، هیچ بارهه‌ڵگرێك نایه‌ته ژووره‌وه بۆ ناوچه‌كانی باكور و شاری غه‌ززه.
تارمایی برسییه‌تی
ئه‌بو خه‌ڵه‌ف، وته‌بیژی ده‌زگای فریاگوزاری و به‌ده‌مه‌وه‌چوونی ئاواره‌كان UNRWA، لای خۆیه‌وه، جه‌ختی له‌وه كرده‌وه بارودۆخ له كه‌رتی غه‌ززه، له‌سه‌ر هه‌مو ئاسته‌كان، له خراپه‌وه ده‌ڕوات بۆ خراپتر و نه‌خۆشخانه‌كان وه‌ك پێویست كارناكه‌ن، له كۆی 22 سه‌نته‌ری پزیشكی و ته‌ندروستی سه‌ر به UNRWA، ته‌نها شه‌ش بۆ حه‌وت دانه‌یان ئیش ده‌كات و ده‌ڵێت: "له باكور و له غه‌ززه، بارودۆخه‌كه كاره‌ساتاوییه، هیچ هه‌واڵێكی نوێ له‌وێوه نایه‌ت، چونكه گه‌یشتن به‌و ناوچانه، بووه‌ته ته‌حه‌دایه‌كی گه‌وره، هه‌مو پێدراوه‌كان ئاماژه بۆ ئه‌وه ده‌كه‌ن، له‌و ناوچانه، تارمایی برسییه‌تی ده‌ركه‌وتووه".
ئه‌بو خه‌ڵه‌ف جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كاته‌وه: "ئه‌و كۆمه‌ك و هاوكارییانه‌ی ده‌گه‌ن، به‌س نین و به‌ش ناكه‌ن. له نێوان هه‌ردوومانگی كانوونی دووه‌م و شوبات، 61 هه‌وڵ هه‌بوو بۆ هێنانه ژووره‌ی كۆمه‌ك و هاوكارییه‌كان، كه‌چی ته‌نها 12هه‌وڵیان سه‌ركه‌وتوو بوو، ئه‌ویش به بڕی كه‌م كه به‌ش ناكات".
ئه‌ڵبه‌ته نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان، پێشتر چه‌ندینجار هۆشداریدا به‌وه‌ی تارمایی برسییه‌تی، هه‌ڕه‌شه‌یه بۆ سه‌ر كه‌رتی غه‌ززه، به تایبه‌ت دوای ئه‌وه‌ی UNRWA به‌هۆی بۆردومانه‌كانی ئیسرائیله‌وه، پرۆسه‌ی هاتنه ژووره‌ی كۆمه‌ك و هاوكارییه‌كانی بۆ باكور، هه‌ڵپه‌ساردووه.
PM:10:03:26/02/2024
ئه‌م بابه‌ته 1036
جار خوێنراوه‌ته‌وه
لێرەوە کۆمێنت بنوسە لە فەیسبوک دەردەکەوێت