ناوەڕۆکی هەشت خاڵی ڕەزامەندی تورکیا لەبەرانبەر بە ئەندامبوونی سوید و فینلاند لە ناتۆ
دیمەنێک لە واژۆکردنی رێککەوتنەکە
وێستگەنیوز_
هەشت خاڵی کۆبوونەوەکەی مەدرید ئاشکرادەبێت، کە تورکیا تێیدا ڕەزامەندیدا سوید و فینلاند ببن بە ئەندام لە هاوپەیمانی ناتۆ، کە دیارترینیان لە دژ وەستانەوەی پارتی کرێکارانی کوردستان "پەکەکە" و هەڵگرتنی گەمارۆی کڕینی چەکە لەسەر تورکیا.
ئێوارەی رۆژی 28ی حوزەیرانی 2022 رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا، ساولی نینیستۆ، سەرۆکی فینلاند، ماگدالینا ئەندەرسۆن، سەرۆکوەزیرانی سوێد و یانس ستۆڵتنبێرگ، سکرتێری گشتیی ناتۆ لە مەدریدی پایتەختی ئیسپانیا کۆبوونەوە.
دوای کۆبوونەوەکە سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و تێیدا هاتووە، ئەوەی کە ئەنقەرە دەیویست بەدەستیهێنا پێش ئەوەی پاڵپشتی لە هەنگاوەکانی ئەو دوو وڵاتە بۆ بوونە ئەندام لە هاوپەیمانیی ناتۆ بکات.
ڕۆژنامەی ئێکسپرەسن، هەشت خاڵی کۆبوونەوەکەی بڵاوکردۆتەوە، کە سوید و فینلاند پشتگیری خۆیان بۆ تورکیا لە دژی هێرش بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی ئەو وڵاتە دەردەبڕن و لەمەوبەدوا ئیتر یارمەتی یەپەگە، پەیەدە و بزووتنەوەی گویلەن نادەن.
چەند خاڵ لە ڕێکەوتنی نێوان سوید، فینلاند و تورکیا لە کۆبوونەوەی مەدرید:
1- سوید و فینلەند پشتگیری قایمی خۆیان بۆ تورکیا لە دژی هێرش بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی ئەو وڵاتە دەردەبڕن و لەمەوبەدوا ئیتر یارمەتی یەپەگە، پەیەدە و بزووتنەوەی گویلەن نادەن.
2- سوید و فینلاند لە دژی چالاکییەکانی پەکەکە و کۆمەڵە کوردییەکانی ئەوان و هەموو ئەوانەی لە لایەن تورکیاوە وەک ڕێکخراوی تیرۆریست ناسراون، دەست بە هەماهەنگی دەکەن و هەروەها هاوکارییەکی دوولایەنە لە دژی کۆنتراتیرۆریزم دەست پێدەکا.
3- هەر دوو وڵاتی سوید و فینلاند گەمارۆی چەک لە سەر تورکیا هەڵدەگرن.
4- هاوکارییەکی هەمە لایەنە لە نێوان سوید و فینلاند و دەوڵەت، پۆلیس و میتی تورکیا لە دژی تیرۆریزم دەست پێدەکا.
5- سوید و فینلاند جۆرێک ڕێکەوتنی تەسلیم کردنەوە لەگەڵ تورکیا واژۆ دەکەن.
6- سوید و فینلاند لە دژی پەکەکە و هەر ڕێکخراوێکی دیکەی تیرۆریستی لە وڵاتەکانیان ڕادەوەستن.
7- سوید و فینلاند ڕێگە نادەن بە بڵاوکردنەوەی ئەوەی تورکیا ناوی ناوە «دژەزانیاری» و توندوتیژی بڵاوکردنەوە لە دژی تورکیا.
8- دیتنەوەی میکانیسمێک بۆ بەدواداچوونی پێبەندبوونی سوید و فینلاند بە خاڵە ئاماژە پێکراوەکان.
رێکخراوی پەیماننامەی باکووری ئەتڵەسی - ناتۆ هاوپەیمانییەکی سەربازییە، ئامانج لێی پاراستنی بەرگری و ئاسایشی 30 ئەندامەکەیەتی لە ئەوروپا و ئەمریکای باکوور.
ناتۆ لە شاری واشنتن دیسی لە نیسانی 1949 دامەزرا، ئەوەش وەکو هەوڵێک بۆ بەهێزکردنی پەیوەندییەکان دژی یەکێتیی سۆڤیەت.
سەرەتا خاوەنی 12 ئەندام بوو. دوایین جار ئەندامێکی وەرگرتبێت ساڵی 2020 بوو کە مەسەدۆنیای باکوور بوو.
پەیماننامەی ناتۆ چەندین بەند لەخۆدەگرێت. بەندی دەیەم دەڵێت، ناتۆ دەرگەی کراوەیە بۆ هەر وڵاتێک کە بیەوێت ببێتە ئەندامی هاوپەیمانییە بەرگرییەکە، بەڵام وەرگرتنی هەر ئەندامێکی نوێ، پێویستی بە سازان و کۆدەنگیی هەموو ئەندامەکانە.
هاوپەیمانییەکە بە گشتی ژمارەیەک بنەمای هەیە کە هەر وڵاتێک بیەوێت ببێتە ئەندام، پێویستە رێزیان لێبگرێت و پێیانەوە پابەندبێت، کە ئەمانەن:
یەکەم: رێز لە دیموکراسی بگرێت.
دووەم: رێز لە فرەڕەنگیی کۆمەڵگە و کولتوورەکان بگرێت.
سێیەم: ئابوورییەکی چالاکی هەبێت
چوارەم: هێزی سەربازی لە ژێر کۆنتڕۆڵی حکومەتێکی سڤیلدا بێت، واتە نابێت حکومەت لە ژێر دەستی دەسەڵاتێکی سەربازییدا بێت.
پێنجەم: رێز لە دراوسێکانی بگرێت و سەروەریی وڵاتانی دیکە پێشێل نەکات.
شەشەم: ئامادە بێت لەگەڵ هێزەکانی دیکەی ناتۆ هەنگاوبنێت؛ واتە ناتۆ چی بکات، لە کوێ پێویستی بە هێزەکانی ئەو وڵاتە بێت، لە کوێ پێویستی بە شەڕ بێت، دەبێت ئەو وڵاتە ئامادە بێت هێزەکانی بخاتە خزمەتی ناتۆوە.
PM:01:50:29/06/2022
ئه‌م بابه‌ته 2348
جار خوێنراوه‌ته‌وه
لێرەوە کۆمێنت بنوسە لە فەیسبوک دەردەکەوێت