چاودێرانی سیاسی: سەرجەم پارتە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان بەسەرچون و بۆ ئەمڕۆ نابن


وێستگە نیوز-
ژمارەیەک چاودێری سیاسی رایدەگەێنن "پارتە  سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان، نمونەی دوبارەبوەوەی یەکترن و هیچیان نەیانتوانیوە مۆدێلێکی نوێی سیاسی بهێننە کایەوە".

ناکۆکی و ململانێ سیاسییەکان و هەروەها کێشە ناوخۆییە حیزبییەکان مێژویەکی دورودرێژیان هەیە لەنێو پارت و جوڵانەوە سیاسییە کوردییەکاندا و لەمێژویی ٧٠ ساڵەی رابردوشدا، سەرجەم  پارتە سیاسیە سەرەکییە کوردییەکان لە باشوری کوردستان توشی دابەشبون و جیابونەوەی ناوخۆیی بون ئەویش بەهۆی ئەو کێشە ناوخۆییانەیانەوە کە نەیانتوانیوە چارەسەری بکەن.

لەنوێترین پێشهاتیشدا، پارتی و یەکێتی و گۆڕان و کۆمەڵ توشی کێشەی ناوخۆیی بون لەچۆنیەتی بەشداریکردنیان لە حکومەتی هەرێمدا و هەروەها نەوەی نوێش بەهۆی ناکۆکیە نێوخۆییەکانیانەوە، سەرکردەکانیان تۆمەتی جۆراوجۆری دژی یەکتر بڵاودەکەنەوە، ئەوەش کاردانەوەی چاودێرانی سیاسی لێکەوتووەتەوە.

مەسعود عەبدولخالق، چاودێری سیاسی بەوێستگەنیوزی راگەیاند "حیزبەکانی کوردستان بۆ ئەمڕۆ نابن و حیزبی سەدەی بیستەمن و فاشیزمن، تەنانەت شێوازی بەڕێوبەری نێو هەندێک لە حیزبەکان دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی حەڤدە و هەژدە و بۆ ئەمڕۆ زۆر کۆن بون، چونکە هێشتا حیزبی بنەماڵەیین و ناشتوانن خۆیان تازە بکەنەوە".


مەسعود عەبدولخالق ئاماژەی بەوەدا "سەرجەم حیزبەکانیش توش کێشەی ناوخۆیی دەبنەوە تەنها ئەو حیزبانە نەبێت کە فیکر و ئایدۆلۆژیایان نییە بەڵکو وەکو عەشرەت و بنەماڵە حوکم دەکەن ئەو جۆرەش لە حیزب پێی ناوترێت حیزب بەڵکو خیڵ و عەشرەتن چونکە لەنێو ئەو حیزبانەدا هیچ دیسپلین و یاسا و ئایدۆلۆژیایەک نییە، ئەوانیش مۆدیلیان نەماوە و کۆن بون و بۆ ئەمڕۆ نابن و هەر کاتێکیش کێشەیان هەبێت، دەیانەوێت لەڕێگای کڕینی ئەندامەکانیانەوە بە پارە  وهەروەها پیرۆزکردنی سەرکردەکانیانەوە خۆیان بهێڵنەوە و پیرۆزی بدەنە خۆیان، ئەوەش مۆدێلێکی خراپدایە لە حیزبایەتیدا و زۆربەی حیزبە کوردییەکانیش ئەو کارەیان ئەنجام داوە".

ئەو چاودێرە سیاسیە ئاماژەی بەوەدا "هەر حیزبێکی نوێ لە هەرێمی کوردستان دروست بێت، دەڵێت من نوێم وەکو ئەوانی دیکە نیم بەڵام دوای ماوەیەک دەردەکەوێت کە هیچ جیاوازی نییە لەگەڵ حیزبەکانی دیکە، بەڵکو جیاوازییەکە تەنها ناوەکەیە و تەنانەت کەسی یەکەمی هیچ کام لە حیزبەکانی هەرێم ئەوەندە بەهێز نین کە چوارچێوەیەکی فیکری ئیداری دروست بکەن بۆ حیزبەکانیان و ناتوانن ڕوانگەیەکی جیاواز دروست بکەن".

ئەو چاودێرە وتیشی "لە راستیدا دەبێت حیزب خزمەتی کۆمەڵگە بکات و چاکسازی لە کۆمەڵگە بکات، بەڵام ئێستا حیزبە کوردییەکان کۆمەڵگایان تێک داوە و ئەوان کاریگەری خراپیان هەیە لەسەر تاکی کوردی و هەروەها زەرەریان لە بەرژەوەندییەکانی تاک و کۆمەڵگەی کوردی داوە".

هاوکات نیاز عەبدوڵا ڕۆژنامەنوس و چاودێری سیاسی بە وێستگەنیوزی وت "بەرنامەی سەرجەم حیزبە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان جوانە بەڵام لەڕوی کردارییەوە زۆر جیاوازن و هەڵوێستەکانیان پێچەوانەی ئەو بنەمایانەیە کە خۆیان باسی دەکەن و خۆیان کارنامەکانی خۆیان جێبەجێ ناکەن".

ئەو ڕۆژنامەنوسە نمونەی وتەکانی بە بزوتنەوەی گۆڕان هێنایەوە و وتی "بەپێی ئەو پرەنسیپانەی گۆڕانی لەسەربو، لەکاتی دروست بونیدا ئاڵوگۆڕی دەسەڵات لەنێو حیزبەکەدا بنەماڵەیی نەبوو، هەروەها سەرجەم پۆستەکانی ئەو حیزبە بەپێی خزمایەتی و نزیکایەتی دانەنرابون و دارایی حیزبەکەش بۆ بازرگانیکردن نەبو وە دەستی بەسەردا نەگیرابو، بەڵام ئێستا ئەمانە هەمویان پێچەوانە بونەتەوە و ئەو پرەنسیپە جوانانەی تێدا نەماوە و پێچەوانە بووەتەوە".

نیاز عەبدوڵا وتیشی "پێشتر یەکێتی رەخنەی لە پارتی دەگرت کە بە بنەماڵەیی بوە و دەستاودەستی دەسەڵاتی تێدا ناکرێت و ئەوەشی دەوت کە پارتی بە بنەماڵە حوکمی حیزب دەکات بەڵام ئێستا یەکێتی خۆیشی وای لێهاتووە و بەدەست هەمان پەتای سیاسی کوشندەی نادیموکراسی دەناڵێنێت".

ئەو رۆژنامەنوسە وتیشی "ئەم حیزبە سیاسیانە ناتوانن ئەو مۆدێلە لە حیزبە کۆنە پاوانخوازە بنماڵەییە بازرگانییە بەرژوەندی ویستییە تێپەڕێنن چونکە ئەو هێزە سیاسیانە ئامادەیی نوێ بونەوەیان نییە و ئەگەر بەو شێوەیەش بەردەوام بن سەرجەم بەها و بنەماکانی دیموکراسی لەدەست دەدەن".

ئەو ڕۆژنامە نوسە دەربارەی کێشە ناوخۆییەکانی نەوەی نوێ وتی "نەوەی نوێ لەسەرەتاوە بانگەشەکانی زۆر جوان بو، توانای مرۆیی زۆر جوانیان هەبو،بەڵام ئێستا ئەوانیش هەموو بنەماکانیان لەدەستداوە و دژایەتی ئەو بنەمایانە دەکەن کە خۆیان بانگەشەیان بۆ دەکرد و گەورەترین هەڵەشیان یەکێک بو لە ئامرازە هەرە گرنگەکانی دیموکراسی ئەویش قۆرخکردنی ئێن ئارتی بو، کە ئێستا بەکاردەهێنرێت بۆ بانگەشەی حیزبی، و بۆیە نەوەی نوێ نەیوانتوانی بەرەو پێشچون لە پڕۆسەی دیموکراسی بهێنێتە کایەوە".

نیاز عەبدوڵا وتیشی "نەوەی نوێ بەرە بە بنەماڵەیی و خانەوادەیی بون دەڕوات و لەڕێی کەسانی نزیکەی بنەماڵەی سەرۆکی جوڵانەوەکەوە کۆنتڕۆڵی ئابوری و سیاسی حیزبەکەیان کردوە و ئاستی  تاکڕەوییش لە حیزبەکەدا بەشێوەیەکی مەترسیدار گەشەی کردوە لەو حیزبەدا".

ئەو ڕۆژنامەنوسە وتیشی "نەوەی نوێ نەیتوانیوە دیدێکی نوێ لە سیاسەتی هەریم بخوڵقێنێت، بەڵکو بووەتە بەشێک لە جوینەوەی ئەم سیاسەتە خراپەی پارتی و یەکێتی و حیزبەکانی دیکە ئەنجامیان دەدات".

هەروەها کەمال رەئوف ڕۆژنامەنوس و چاودێری سیاسی بە وێستگەنیوزی وت "دەرکەوت یاسای یاریکردنی پارتە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان هەڵەیەکی گەورەی تێدایە، ئەویش ئەوەیە کە هەموو حیزبە سیاسییەکان دەیانویست لەرێگای پەرلەمانەوە گۆڕانکاری بکەن ، بەڵام دەرکەوت کە لەرێگای پەرلەمانەوە ئەو گۆڕانکاریانە ناکرێت هەروەها دەستاودەستی دەسەڵات لەرێگای پەرلەمان و  هەڵبژاردنەوە ناکرێت،  چونکە پارتی و یەکێتی هەموو شتیکیان قۆرخ کردوە و خۆیان بە خاوەنی ئەم وڵاتە دەزانن نەک براوەی گێمێکی هەڵبژاردن".

کەمال رەئوف ئاماژەی بەوەشدا "هەتا ئێستا هیچ حیزبێک دروست نەبوە لە هەرێمی کوردستان کە بەتەواوەتی ئەم سیاسەتە رەت بکاتەوە کە هەیە، لەقۆناغێکدا گۆڕان کاری لەسەر ئەوە کرد بەڵام دواتر پەشیمان بوەتەوە و دواتر ئەویش شەراکەتی لەگەڵ پارتی و یەکێتی قبوڵ کرد، هەروەها ئەو حیزبانەی ئێستا کاردەکەن هەر بەو نیەتە کاردەکەن کە ببنە شەریکی پارتی و یەکێتی حکومەتدا نەک بەشدار، بۆیە توشی داخوران کێشەی ناوخۆیی دەبن چونکە ئەم شێوەیە لەکاتی حیزبی سەرکەوتوی نەبن".

ئەو ڕۆژنامەنوس باسی لەوەش کردوە "ئەم حیزبانەی هەرێمی کوردستان لەنێو خۆیاندا چەند بازنەیەکی بڕیاردان و چەند ناوەندێکی گرنگی حیزبەکانیان قۆرخ کردوە لەلایەن خزمان و کەسانی نزیکی سەرۆک حیزبەکانەوە کۆنتڕۆڵ کراوە و ئەوانیش مۆدێلیان بەسەرچووە و ئێستاش بەو شێوەیە حیزب و حوکمڕانی بەڕێوە ناچێت، بەهۆی گرنگیدان بە بنەماڵەیی و شێوازی خێڵ و خزم خزمێنە و ئەو حیزبانەش توشی شکست دەبن".

ئەو چاودێرە سیاسییە ئەوەشی وت "ئەگەر ئەم حیزبانە بەم شێوەیە بەردەوام بن ناتوانن سەرکەتو بن چونکە تەنها خەیاڵی جیاواز بون لە حیزبەکانی دیکە دەکەن و گۆڕانکاری دەکەن و ناتوانن بە کرداری هەوڵی بۆ بدەن".

بەپێی بیروڕای ئەو چاودێرە سیاسیانەش تەنها چارەسەریش بۆ حیزبە سیاسییەکان، پابەند بونە بە بنەماکانی دیوکراسی  و بەڵام لە هەرێمی کوردستان هیچ کام لە پارت و هێزە سیاسیەکان مەرجی حیزبی سیاسی راستەقینەیان تێدا نییە ئەویش بەهۆی ئەو پێشیلکاریانەی دژی دیموکراسی  ئەنجامی دەدەن.


هــ. ب


 


PM:04:38:24/04/2019


ئه‌م بابه‌ته 4648 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌



لێرەوە کۆمێنت بنوسە لە فەیسبوک دەردەکەوێت