لە جوغزی سەربەخۆییدا

ئەم ڕەوشەی کوردستانی باشور دیالۆگی نیشتمانی کوردستانی گەرەکە!

پەرەسەندنەکانی ڕەوشی عێڕاق و بەرفراوانبوونی دیاردەکانی نەبوونی دەوڵەت و حوکمی قانون و دەرکەوتنی دۆسێکانی گەندەڵی کە یەکێک لەوانە خانەنشینکردنی زیاتر لە ملیونێک کەسە بە شێوازێکی نا قانونی و جگە لە پرۆژە وەهمییەکان و تێوەگلانی چەندین پاریزگار لە گەندەڵی، و هاوکات لەگەڵ فراوانبوونی هەژمونی مێلشیا و زیادبوونی قورسایی و کارتێکردنی "دەوڵەتی قۆڵ"، و بەردەوامبوونی هیرشەکانی ڕاگەیاندن و روکیتی حەشد بە سەر هەولیر و کاتوشیا سەرچاوە شاراوە بە سەر کفری، و مانۆرە سیاسییەکانی هێزی شیعە و سوننە پیش هەڵبژاردن و بەردەوامبوونی ململانییەکانی ئێران  ئەمریکا لە گۆڕەبانی عێڕاق، تێکڕای ئەم بابەتانە هەڵوێستەیەکی سیاسی و گەڕان بە دووای خاڵی هاوبەشی لایەنە کوردستانییەکانی باشوری گەرەکە.

پێداویستی بوونی ئەم ئاراستەیە بۆ داڕشتنی خاڵی هاوبەش تەنها سەرچاوە لەو خاڵانە وەرناگرێ کە ئاماژەمان پێ کردن و پەیوەندییان بە قەیرانی دەوڵەتی عێڕاقەوە هەیە. بابەتێکی دیکە هەیە کە ڕەوابوونی تەواو دەبەخشیێت بۆ کارکردنی هاوبەش و داڕشتنی هەڵوێست و دانانی نەخشەرێگای هاوبەش کە ئەوەش پەیوەندی بە ڕەوشی ناوخۆیی خودی کوردستانی باشورەوە هەیە، کە بەشێوەیەکی کردەیی گرفتی بەرچاوی درووست کردوە و ناکرێ دەسەڵاتی سیاسی لە هەرێمی کوردستاندا بازی بەسەردا بدات، لە کاتێکدا کە تا ئێستاش گفتوگۆ نێوان کەسایەتی و لایەنە سیاسییەکانی کوردستان سەبارەت بەوەی ئایا لە کوردستانی باشوردا قەیرانی هەیە یان نا؟!.

بەشێک لە ناوەندنە دەستڕۆیشتووەکانی دەسەڵات لە حکومەتی هەرێمی کوردستان تا ئێستا دان بەوەدا نانێن کە هەرێمی کوردستان دووچاری قەیرانی بۆتەوە و باس لە هەندی هۆکاری کێشە دەکەن کە پێیان وایە لە دەرەوەی ئیرادەی دەسەڵاتە و پەیوەندی بە دابەزینی نرخی نەوت و نەناردنی بودجە لە عێڕاقەوە و کرۆنا هەیە، لە کاتێکدا هەرێم دووچاری قەیران بۆتەوە نەک کێشە و بەشی زۆری هۆکارەکانی بۆ بابەتی زاتی و ڕەفتار و سیاستی پەیڕەکراو دەگەرێتەوە.

بۆ نموونە ململانێی حزبە دەسەڵاتدارەکان و ئاراستەی بەشبەشێنە و عەقلیەتی زۆن دابەشکردن و مانەوەی دیاردەی دوو ئیدارەیی لە بواری هێزی پێشمەرگە و ئاسایش و بەرێوەبردن، و نەبوونی بنەماکانی حوکمرانی باش، و زیادبوونی دیاردەی شوناسی لۆکاڵی چ پەیوەندییەکی بە دابەزینی نرخی نەوتەوە هەیە.

هەروەها پێشێلکردنی ئازادی ڕادەڕبڕین و دەستگیرکردنی چالاکەوانی ئەم بوارە و ئامادەنەکردنی زەمینەی دیالۆگ و لەیەک تێگەیشتنی ناوخۆیی، و نەبوونی بەشداری کاریگەرانە لە پرۆسەی دیموکراسی، و کارانەبوونی دامەزراوەکان و لاوازی ڕۆڵی پەرلەمان، و نەبوونی چاکسازی لە دەسەڵاتی دادوەریی، و بوونی دەستێوەردانی حزبی لە کاری حکومی، و بەردەوامبوونی گەندەڵی و نەبوونی سیاسەتێکی ڕوون لە بواری ئەنجامدانی چاکسازی ڕاستەقینە، چ پەیوەندییەکیان بە دەستێوەرانی شیعە و سوننە و ئێران و تۆران و تورکیاوە هەیە.

هەڵبەتە ئەم ڕەوشە سیاسییەی کوردستانی باشور لە سیاسەتی ئابووری پەیڕەوکراو لە هەرێمدا دابڕاو نییە، کە هەنگاوەکانی بەتایبەتکردنی ڕەها درێژەی هەیە، و بوون و ئیحتکارکردنی کۆمپانیای حزبی بۆ چالاکی ئابووری بەردەوامە، و ئابورییەکی بەرخۆر دوور لە پلان و نەخشەی ئابووری بە سەر هەرێمی کوردستاندا سەپێنراوە.
 
تێکڕای ئەم ڕەوشە ناهەموارە ناوخۆییە خودی دەسەڵاتی سیاسی کوردستانی لێی بەرپرسە و ناکرێ خۆی لە ئەرکی مێژووی کە ئەم قۆناغەی تێکۆشانی رزگاریخوازی نیشتمانی فەرزی کردوە، بدزێتەوە.

گومان لەوەدا نییە کە دوژمنان و نەیارانی گەلی کوردستان و دۆزە ڕەواکەی بەردەام کاردەکەن کە سوود لەم هەلومەرجە ناهەموارە وەرگرن و ئەو دەسکەوتانەی گەلەکەمان بە قوربانیدانی دەیان ساڵی تێکۆشان ئەنجامی داوە، پۆچەڵ کەنەوە و ڕەوشێکی دەروونی وا بۆ جەماوەری گەلی کوردستان درووست بکەن کە بیر لە  سەربەخۆیی نەکەنەوە و ئەم ئامانجە پیرۆزە بە خەونی بەتاڵ دایبنێن.

لەم هەلومەرجە ناهەموارەدا ئەرکێکی نیشتمانی و چینایەتی مێژووی دەکەوێتە سەر حزب و لایەن و کەسایەتییە چەپەکانی کوردستان کە کاری هاوبەش و هەماهەنگی و چالاکی خۆیان بە شێوازی جۆراجۆری جەماوەری دیموکراسیانە کارابکەن و دەست لە سەر برینەکان دا بنێن و سەرنجی ڕای گشتی کوردستان بۆ ناوەڕۆکی قەیرانەکان ڕاکێشن و فشارێکی ئەو تۆ بکەن کە ناوەندەکانی دەسەڵات لە کوردستاندا دان بە بوونی قەیران بنێن بۆ ئەوەی بتوانن هەنگاو بۆ چارەسەرکردنی بنێن.

پێویستە لایەن و کەسایەتییە چەپەکانی کوردستان کۆششیان یەک خەن بۆ گەڵاڵەکردنی خاڵە هاوبەشەکانی نێوان لایەنەکانی بزوتنەوەی رزگاریخوازی نیشتمانی گەلی کوردستان بە مەبەستی داڕشتنی خوێندنەوەی هاوبەش سەبارەت بە کۆمەڵێک خاڵی سەرەکی پەیوەست بە ڕەوشی سیاسی، لەوانە خوێندنەوەی هاوبەش بۆ بەرپەچدانەوەی سیاسەتی گۆڕانکاری دیموگرافی و تەعریب لە ناوچەکانی ماددەی 140ی دەستوور بەتایبەتی لە کەرکوک، و شاڵاوی شۆڤینی دژ بە جوتیارانی کورد.

یەکێک لە خاڵە هاوبەشەکانی دیکە کە دەکرێ کاری هاوبەشی لە سەر بکرێت، مەسەلەی بەردەوامبوونی قەیرانی مێژووی دەوڵەتی عێراق و پەککەوتنی پرنسیپەکانی تەوافق و هاوسەنگی و شەراکەت کە پرۆسەی سیاسی عێراقی لە سەر بنیات نرابوو، و هاوکات بەردەوامبوونی دەستێوەردان وڵاتە هەرێمایەتییەکانی و ناوەندەکانی دەوڵەتی قوڵ (الدولە العمیقە) لە عێراقدا بۆ تەنگهەڵچنین بە قەوارەی دەستوری هەرێمی کوردستان لە نێو دەوڵەتی عێراقدا.

پەرەسەندنەکانی ڕەوشی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان و بوونی ئەم ناوچەیە بە گۆڕەپانی ململانێیەکان وا دەخوازێ کە بە کۆمەڵ کار بۆ پیادەکردنی سیاسەتێکی دەرەکی گونجاو لە سەر بنەمای پاراستنی بەرژەوەندییە نیشتمانییەکانی خەڵکی کوردستان، و بریاری سیاسی سەربەخۆ، دوور لە وابەستەیی بکرێت، و ئەمەش وا دەکات کە لە گەڵ ئاڵوزبوونی قەیرانەکان لە سەر ئاستی عێراق و ناوچەی رۆژهەلاتی ناوەڕاست کار بۆ واڵاکردنی دەرفەتی نوێ بکەین کە لە خزمە.

AM:10:22:28/04/2021

ئه‌م بابه‌ته 884 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌

هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی