رێکلام و راستی لە کوێدا بە جددی وەربگرین؟

ئەگەر بێلایەنی ببێتە ئامرازێک بۆ پاساوهێنانەوە بۆ بێکردەوەیی، لە ڕاستیدا دەبێتە جۆرێک لە هاوکاری بێدەنگ لەگەڵ دەسەڵات .

بۆچی دەبێت ئەم شێوازە بوەستێنرێت؟

 متمانەی گشتی لەدەست دەچێت, کاتێک میدیاکان بێدەنگ دەبن یان بۆ پارە دەفرۆشرێن، بینەر هەڵبژاردەی هەڵە دەکات و کۆمەڵگا لە دیالۆگ و بڕیاردانی ئاگادارانە بێبەش دەبێت.

 پیشەی ڕۆژنامەگەری .بێبەها  دەکرێت ، ئەو نەوە گەنجەی دەچێتە ناو پیشەکەوە، نمونەی ساختە دەبینێت و واز لە ئەخڵاقی پیشەیی دەهێنێت.

بۆ گەڕاندنەوەی متمانە و ڕێگریکردن لەوەی بێلایەنی ببێتە ئامرازێک بۆ قازانج، هەم میدیا و هەم کۆمەڵگا پێویستیان بە هەنگاوی کردەیی هەیە:

بۆ حکومەت و کۆمەڵگەی مەدەنی ،  گەرەنتیکردنی ئاسایش و ئازادی پیشەیی: کۆتاییهێنان بەو دەستبەسەرکردن و هەڕەشە و هەراسانکردنی دادوەری کە میدیاکان بێدەنگ دەکەن.

 یاسای پارێزەر و شەفاف لەسەر خاوەندارێتی میدیا بۆ  ڕێگریکردن لە چڕبوونەوەی خاوەندارێتی و ناکۆکی بەرژەوەندییەکان.
 هەروەها بەهێزکردنی دامەزراوەکانی چاودێری سەربەخۆ گرنگن بۆ  ئەو دامەزراوانەی کە دەتوانن هاوسەنگی لە نێوان میدیا و ئەو دەسەڵاتانە رابگرن ،  کە  جێی متمانە.

کێشەکە ئەوەیە کە بێلایەنی تەسلیم بە دەسکەوتی ماددی،  نەک هەر میدیا لە ئەرکی ڕاستەقینەی خۆی بێبەش دەکات ، بەڵکو  کۆمەڵگا بەلاڕێدا دەبات و ڕێگە بە دەسەڵاتە تاکڕەوەکان دەدات بەبێ لێپرسینەوە بەردەوام بن.

راستە  بانگهێشتنامەکە بۆ هەموو کەسێکە بەلام  ڕۆژنامەنووسان، بەڕێوەبەرانی میدیا، کۆمەڵگەی مەدەنی و بینەران پێوستە بەرامبەر دەستکاریکردنی میدیا بوەستنەوە. بێلایەنی ڕاستەقینە پێویستی بە بوێری هەیە.

 بوێری ئەوەی ڕاستیەکان بڵێیت کاتێک بەرتیل، هەڕەشە، یان سوودی کاتی  فریوت دەدات.

 بێلایەنی دەبێت بگەڕێتەوە بۆ ویژدان و پابەندبوون بە خەڵکەوە . ئەمڕۆ دەبێت ئیتیکی کارکردن بکرێتە بنەما بۆ بنیات نانی  میدیایەک  کە ڕێز لە سەربەخۆ بوون  و خزمەت بە ڕاستی بکات


  وەلامێکی روونە ،  چونکە ئەمە متمانە و ئەرک و کاریگەری ئەو دەرچەیە دەخاتە ژێر پرسیارەوە و دەتوانێت زیانێکی ڕاستەقینە بە تاک و گروپە لاوازەکان بگەیەنێت.

 هەروەها لە  ململانێی ئەرکدا بۆ  بەرەوپێشبردنی ئەکتەرە سیاسییە دژبەرەکان، شتێکی ئاساییە ، بەڵام کاتێک ئەرکی تۆ بەرگریکردنە لە مافەکانی مرۆڤ و ڕەخنەگرتن لە دەسەڵات، دژایەتییەکی ئاشکرا دروست دەکات و بێلایەنی دەکاتە نرخێکی کڕین.

 بۆیە  بەرپرسیارێتی بەرامبەر قوربانییەکان و  بەرەوپێشبردنی گروپەکانی پەیوەست بە سەرکوتکردن یان پێشێلکاری مافەکان دەتوانێت شەرعیەتیان بەهێزتر بکات و تێچووی مرۆیی هەبێت.

 شەفافیەت و دەستپاکی پیشەیی  گرنگە و  بینەر مافی ئەوەی هەیە بزانێت میدیا چی دەکات و ئایا کاریگەری دارایی لەسەرە یان نا.

کێشەی گەورە ئەوەیە   کاتێک بینەر هەست دەکات کە دەتوانرێت میدیا بکڕدرێت، ئیتر متمانەی بە شیکاری و پەیامە ستراتیژییەکانی نییە؛ ئەمەش بە واتای لەدەستدانی کاریگەرییەکانی و بەتایبەت  کاریگەری درێژخایەن دێت.

-  قبوڵکردنی ڕیکلامی هەڵبژاردن بەبێ وردبینی بۆ بەرژەوەندییەکی کاتی ، میدیا دەکاتە ئامرازێکی پڕوپاگەندە و لە ڕۆڵی چاودێری و لێکۆڵینەوەی خۆی دووری دەخاتەوە.


بۆچی جیاوازی نێوان دەسەڵاتی سەرکوتکەر واتە چەوساوە گرنگە ؟

- ناهاوسەنگی دەسەڵات و  گروپەکانی ناو دەسەڵات یان لایەنگرانی سەرکوتکەران  بەزۆری دەستیان بە سەرچاوە و ئاسانکارییەکان دەگات، ڕیکلامەکانیان دەرئەنجامە ناهاوسەنگ و زیانبەخشەکانی بۆ گروپە لاوازەکان هەیە.

-  ئەو میدیایانەی کە فەزا بە گروپی ستەمکار دەدەن بەبێ ئەوەی ڕەخنە بگرن یان هەڵوێستێک بخەنەڕوو، بەشدارن لە شەرعیەتدان و بە شێوەیەکی کاریگەر خۆی بەدەر دەکات لە  ئەرکی سەرشانی لە رووی  مافی مرۆڤ .


 لە کۆتاییدا ئەمەوێت بڵێم  متمانە و ئەرکی میدیا وەبەرهێنانێکە کە ناتوانرێت وەربگیرێتەوە. کاتێک دەزگایەکی ڕاگەیاندن کە بانگەشەی بەرگریکاری مافەکانی مرۆڤ و ڕەخنە لە دەسەڵات دەکات، بێلایەنی بە پارە دەفرۆشێت، متمانەی گشتی دەکاتە قوربانی و توانای کاریگەری درێژخایەنی لەدەست دەدات. پاراستنی شەفافیەت، جیاوازییەکی ڕوون لە نێوان ڕێکلام و ناوەڕۆک و پابەندبوون بە ستانداردە ئەخلاقییەکان باشترین ڕێگاکانن بۆ دڵنیابوون لە کاریگەری ڕاستەقینە و پاراستنی گروپە لاوازەکان.

PM:02:25:25/10/2025

ئه‌م بابه‌ته 712 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌

هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی