توێژینەوە سیاسیەکانی دەزگا و رێکخراوەکانی هەرێم ستاندەر بە نمونە

‌فەرحان جەوهەر

ماوەیەکە لە هەرێم چەند دەزگایەکی توێژینەوە خۆیان دیارکردووە هەرە بەهێزەکەشیان پەیمانگای مێرییە کە تا ڕادەیەک باشە ، ئەویش زیاترخۆی سەرقا کردووە بە پەنەڵ و سیمیناری سیاسییەکان ، کەمتر توێژینەوەی کردووە ئەگەر ئەنجامیشی دابن ، بێ کاریگەر ماونەتەوە و هیچ دەنگدانەوەیەکی نەبووە ، لەم ماوەیەدا سایتی ستاندەر،  خۆی وەک رێکخراوێکی ئەم بوارەش ناساندووە.

ئەگەر سەیری ئەو توئژینەوانەی یان روونتر بڵێم ئەو لێکدانەوە سیاسیانەی بکەین ، لەیەک کاتدا مایەی گریان و پێکەنین، گریانەکەی بۆحاڵی ئەو میللەتەیە کە ئەم فاڵ گرتنەوەیەی بە ناوی توێژینەوەی سیاسی دەرخوارد دەدرێ و هەندێک لە خەڵکیش باوەڕیان پێ دەکات ، پێکەنینەکەشی ئەوەیە کە سایتێکی خەبەری خۆی وەک دەزگایەکی توێژینەوە ناساندووە . 

دوا توێژینەوەی ئەم دەزگایە دوێنێ رێکەوتی 8 نیسان دەرچوو ،  لەسەر بەیاننامەی سەرۆکی هەرێم کاک نێچیرڤان بارزانی لە بارەی پشتیوانی و پێشوازی کردن لە راسپاردنی مستەفا کازمی بۆ پێکهێنانی کابینەیەکی تری وەزاری بوو ، هەر زۆری پێنەچوو ئەو دەزگایە کەوتە خۆی و توێژینەوەیەکی لەسەر ئەو بەیاننامەیەی سەرۆکی هەرێم بڵاوکردەوەو رایگەیاند  ئەم کارەی کاک نێچیرڤان بارزانی دەبێتە هۆی تێکدانی نێو ماڵی کوردو زیاتر بە دوژمن کردنی پێکهاتەی شیعە بۆ کورد و چەند وڕێنەیەکی تریش كە خۆی لە چوار خاڵدا نواندبوو ، زۆری پێنەچوو یەکێتی  پێشوازی لە راسپاردنی کازمی کردوو رایگەیاند بەیاننامەی سە رۆکی هەرێم بە ئاگاداری ئێمەش بووە ،  دواتر سووننەکانیش هەمان هەڵوێستیان راگەیاند . ئێستا دەبی هەڵوێستیان چۆن بێ ؟ 

ئاخر کە ئێوە هیچ زانیاریەکتان نییە و کەس هیچ زانیاریتان پێنادا بۆچی خۆتان دەکەنە گاڵتەجار‌؟ نازانم توێژینەوەکەیان لەسەر سایتەکەیان ماوە یان لایان بردووە؟ ئاخر ئەگەر تۆ دەزگای توێژینەوە بی چۆن توێژینەوە بەپەلە دەکرێ و لەهەمان رۆژی دەرچوونی بەیاننامەی سەرۆکی هەرێم بڵاوی دەکەیتەوە ؟  توێژینەوە پڕەنسیپ و کەرەستەی تایبەت بە خۆی هەیە ، جگەلە کۆمەڵێک مەرج و رێکاری تایبەت. ناوەندو پەیمانگاکانی توێژینەوە لە ئەمریکا خاوەن دەیان کەسی پسپۆرن ، ئەوانەی توێژینەوەی سیاسی دەکەن ، پێویستە نزیکی بڕیاری سیاسی بن ،


زۆرێک لەو ناوەندانە لەلایەن دەزگا هەواڵگیریەکان پاڵپشت دەکرێن ، چونکە ئەو کەسەی یان ئەو دەزگایەی توێژینەوە دەکات ،  ئەبێ پێش هەموو شتێک خاوەن زانیاری بێ ، هەروەها نابێ پێشتر خۆی وەک نەیاری لایەنێک دەرخستبی ، بۆئەوەی بتوانێ توێژینەوەیەکی بابەتیانە پێشکێش بکات ،  لانی کەم  ببێتە جێگای متمانەی لایەنگرانی خۆی‌ ،  ئەوەی ئەو دەزگایە بەناوی توێژینەوە دەیکات ، جگەلە دژایەتی کردنی سیاسی لایەنێک نەبێت هیچی تر نییە ، لەهەمووشی کارەساتبارتر جۆری ئاخاوتنی سەرۆکی ئەو دەزگایە،  کە بەجۆرێکی ئەوەندە خێڵەکیانە قسە لەسیاسەت دەکات ، ئەگەر مرۆڤ باش دیقەت نەکات  ئەڵێی : سەیری  بەرنامەی فۆلکلۆری بن رەشماڵانی کاک ئەسعەد عەدۆ دەکات.