نامەیەکی کراوە بۆ بەڕێزان ی " نەوەی نوێ"

‌بابەکر درەیی

پێرێ بەرنامەی حزبەکەتانم لە ڕێگەی تەتەرێکی تایبەتی خۆتانەوە بە دەست گەیشت. ناردنی بەرنامەی " نەوەی نوێ" بۆ کۆمەڵێک کەسایەتی سیاسی و فکری و ڕۆشنبیری ، لە باریدا هەیە پانتاییەکی باش بۆ ڕەخنەو سەرنج بڕەخسێنێ و ئەو ئامانجەی ئێوەش بۆ خۆتان داناوە دەولەمندتر بکات.

سەرباری ئەوەش، بەهەندگرتنی بەرنامەی حزبی و گەیاندنی بە ئەهلی فکر، ئەو واتایە دەبەخشێ کە بەڕیوەبەرانی "نەوەی نوێ" مەسەلەی پرەنسیپ و "وشە" بە جددی وەرئەگرن و بە نیازن لەسەر بەڵین و قسەکانی خۆیان بمێنن و تاسەر خەبات و ململانێی سیاسی بۆ ئامانجەکانیان دریژە پێبدەن، بۆیە لەوباریەوە هەستم بە گەشبینیەک کرد... 

بەڵام زۆر بە داخەوەم سەرباری ئەو وشانەم دەبێ پیتان ڕابگەیەنم دوای خوێندنەوەی بەرنامەکەتان و هەندێ ریکلامی سیاسیتان، سەرنجی من سەبارەت بە کۆی دیدو بۆچونتان گۆڕانی بەسەرا هات و گەشبینیەکەم بوە دڵشکانێکی گەورە... 

بۆ ئەوەی سەرنجەکانم بگاتە هەموان، لە خوارەوە دیدی خۆم بە کورتی ئەخەمە ڕوو:

یەکەم : ئیوە لە بەرنامەکەتاندا بە یەک وشەش باستان لە کلتور و ڕۆشنبیری نەکردوە...

ئەوەش لە کاتیکایە کە بایەخی کلتور و هونەر بە هیچ شێوەیەک لە سیاسەت و حوکمڕانی و تەنانەت ئابوری ش کەمتر نییە چونکە ، بە تایبەت لە چاخی زانیاری و تۆڕە جیهانیەکانی ئنترنێتدا، هونەر و ڕۆشنبیری و بە گشتی "کلتور" ڕۆلی بناغەیی دەگێرن و تەنانەت ( بە وتەی ژمارەیەک لە زانایان) ، هەر ولاتێک خاوەنی کلتورێکی باڵاو پێشکەوتوانە بێت دەتوانێ لە قەیرانی ئابوری یا سیاسیدا باشتر بەرگە بگرێت یان لە بناغەوە خۆی لە قەیران و کارەساتی ئابوری ش بپارێزی، بە واتایەکی تر، ئەوە کلتوری نیشتیمانی یان نەتەوەیی ولاتێکە کە بڕیار ئەدات ئەو گەل و نەتەوەیە چۆنچۆنی مامەڵە لەگەڵ ئابوری و سیاسەت و تەندروستی و ژینگەدا ئەکات نەک پێچەوانە..... ئێوە لە بەرنامەکەتاندا بە لای کلتور و ڕۆشنبیریدا نەچون و بەڕیز باستان لەم بابەتانەی خوارەوە کردوە:

حوکمڕانی، ئابوری، دەسەڵاتی دادوەری، پەروەردە، تەندروستی، پێشمەرگە، ژێنگە، ناوچە جێناکۆکەکان و پەیوەندی هەرێم لەگەڵ حکومەت.

واتە لای ئێوە، بە داخێکی زۆرەوە ، ئەو شتەی پێی دەوترێ " ڕۆشنبیری" بایەخ و گرنگی نیەو لاتان وایە بە قسەکردن لەسەر ئابوری ڕوت، دەکرێ دۆخی ئابوری وڵات چارەسەر بکەن، ئەوەتان بیر چوە – بۆ نمونە - گەر لە بەرنامەکەتاندا بنوسن " مەرجی پێویست بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزارەتی ئابوری و دارایی " یان هەر پۆستێکی تری گرنگی حکومەت ئەوەیە کە کاندیدی پۆستەکە خاوەنی شارەزایی و ڕۆشنبیریەکی پێویست بێ لە بوارەکەی خۆیدا.."

بە داخەوە لای ئیوە سلێمانی کە بە ڕەسمی و نارەسمی وەک پایتەختی ڕۆشنبیری هەریمی کوردستان دیاریکراوە هیچ بەهەند وەرنەگیراوە.. لە کاتیکا خۆتان باش ئەزانن شاری هەولێر لە یەک کاتدا پایتەختی سیاسی و کارگێڕی و گەشتیاری و ئابوری کوردستانەو کەسیش نکوڵی لەو ڕۆڵە گرنگەی ناکات.. وەلکردنی سلێمانی وەک نێوەندێک بۆ کلتورو

بەرهەمهینانی کلتورو ڕۆشنبیری لە ئاستی هەرێم و کوردستانا و، پەراویزخستنی بە هەر مەبەستێک، لێدانی جەزرەبەیەکی ستراتیژیە لە دانیشتوانی ئێستا و داهاتوی ئەو شارەی خەباتێکی سیاسی مەزنی پێشکەشکردوە و لە بواری هونەر و کلتوری هونەری و ڕۆشنبیری سیاسی شدا سەرمەشق و بێوینە بوە.

ڕەوا وحەقە سەرجەم حزب و پارتە سیاسیەکانی کوردستان ( وەک بزوتنەوەی گۆڕان) بایەخ بە کلتورو هونەر بدەن و بە خەڵک بڵێن ئەوان گەر دەسەلاتیان هەبو چ بەرنامەیەک جێبەجێ ئەکەن بۆ پێشخستنی ئەم بوارە هەرە گرنگەی ژیانی کۆمەڵگا.. 

رەواو هەقبو ئێوەش بە ئێمەو هەمو خەڵکی ولاتەکەتان بوتایە گەر چونە پەرلەمان نیازتان چیە بۆ مامەلەکردن لەگەل دیوەکەی تری مرۆڤ کە رەهەندە ڕوحی و نەفسیەکانیەتی... ئابوری گرنگە، بەڵی ڕاستە ، سیاسەت و ژینگەو تەندروستی و مامەڵە لەگەڵ بەغداش گرنگن ، بەڵام ئەمانە هەمو باس لە کێشەو گرفتە مادیەکانی ئینسانی ئەم وڵاتە ئەکەن و ڕاستەوخۆ کاریان بەسەر مەسەلەی بەخشینی " شادی" یەوە نیە کە هونەرو کلتوری هونەری کاری لەسەر ئەکات..

بە داخەوەم ..و پێتان ڕادەگەیەنم ئەزمون ئێمەی فێرکردوە کە ئەو شتانەی ناوترێن زۆرجار گرنگترن لەوانەی وتراون.. لەم خاڵەدا ئیوە دەبێ بە جددی ئەم حاڵەتەی بۆ بەرنامەکەتان دروست بوە بۆ خەڵک و تەنانەت لایەنگرانی خۆشتان ڕونبکەنەوە... 

دوەم: ئیوە ئاگادارن وڵاتانی پێشکەوتوی جیهان بودجەی زۆر زەبەلاح بۆ پێشخستنی بواری کلتوری دائەنێن، هەندێ وڵات لە دۆخی زۆر خراپیشدا ئامادە نین بودجەی کلتورو هونەر کەمبکەنەوە، ئەمریکا و هندستان لە ڕیگای هۆلیودو بۆلیود ، بریتانیا بە هۆی ناوبانگی لە بواری شانۆدا، ئیتالیا بە هۆی هونەری پەیکەرتاشی و کلتورە کۆنەکەیانەوە، زۆر پایتەختی جیهان بە هۆی هونەری تەلارسازی و بینای بەرزەوە، پاریس بە هۆی ئیڤل و مۆزەخانە ناودارەکانی، مۆسکۆ لە ڕیگای بالشوی تیاتر و لوس ئەنجلوس بە هۆی سیلیکۆن ڤەلی و زۆر پایتەخت و شار و جێگەی تری جیهان بە هۆی بایەخی کلتوری یان هونەری و زانیارییەوە بونە نێوەندی گەشتیاری و سەرنج و پیشکەوتنی سەرسامهێنەر..

کەواتە ئایا ڕەوایە لەم دۆخەی ئێستای جیهان و کوردستاندا لە بەرنامەی ئێوەدا وشەیەک لە سەر ئەو بابەتە نەوترێ؟ 

من لە بەرنامەکەی ئێوەدا زۆر هەڵەو پەلەپەلم بینی.. تەنانەت لە بەشی " هێڵە گشتیەکانی حوکمڕانی " بڕگەی یەکەم ( لاپەرەی ١٥) نوسیوتانە:

یەکەم: دابەشکردنی دەسەلاتەکان لە نێوان چەند دامەزراوەیەکی جیاوازدا بە جۆرێک کە دەرفەتی دروستبونی دیکتاتۆر و بریاری تاکڕەوی کەمتر بکرێتەوە.." 

من نەمزانی بۆچی حزبی ئێوە کە بەم هەمو گەرمو گوڕیەوە خۆی نمایش ئەکات تەنها لایەنگری ئەوەیە کە بڕیاری تاکرەوی کەمتر بکرێتەوە و خوازیاری ئەوە نیە کە ئەسڵەن بڕیاری تاکڕەوی هەر نەمێنێ؟ هۆکار چییە؟ 

ئایا خۆشتان نیازتانە و حەزتان لێیە چەن ساڵێ تاکڕەوی بکەن ئینجا بیوەستێنن؟

ئایا پێتان وایە کوردستان لە بڕیاری تاکرەوی تێری نەخواردوەو ئەبێ وەک مناڵی ساوا وردە وردە شیری تاکرەوی لێبگیرێتەوە؟ 

بۆچی لە بەرنامەکەتان نەتاننوسیوە " دەرفەتی دروستبونی بریاری تاکرەوی نەمێنێ" یان " بۆ ئەوەی دەرفەتی بڕیاری تاکرەوی لە ڕیشەوە هەڵتەکێنرێ"

من لێرەدا گفتوگۆی کۆی بەرنامە سیاسیەکەتان ناکەم چونکە ئەوە هەویرێکە ئاو زۆر دەکێشێ، بەڵام وایدەبینم گەر ئیوە بە کردەوە بایەخ بە وشکانی خۆتان ئەدەن ئەبێ ئێمەش لەسەر وتنی هەر وشەیەکتان یان لەپای نەوتنی هەر ڕستەیەکتان ئاگادارتان بکەینەوەو پێتان بڵێین کە ڕاستی چۆنە هەقە چۆنچۆنی بوترێ.

سەرباری هەمو ئەوانەش زۆر گرنگە ئەو ڕاستیەش بۆ بەڕیزتان دوبارە بکەمەوە کە لە بناغەوە بەرنامە پێوەر نییە بۆ نییەت و خواست و ئامانجی حزبێکی سیاسی، چونکە ئەوەی کە کۆی بریاری سیاسی لە حزبێکا دروست ئەکات تەنها بەرنامەکەی نیییە بەڵکو کەسایەتیەکان و حەزو خواستی ئەوانیشە لە پشت بەرنامەو وشە نوسراوەکانەوە..

سەدام حسەین زۆری وت " امە عربیە واحدە ذات الرسالە خالدە'.. بەڵام دیمان چی بەسەر خۆی و ولاتەکەی هێنا و چۆن لە ژیرزەویا خۆی شاردەوەو بە ریسوایی تیاچو..

زۆری تر لەم ولاتە وتیان و هاواریان کرد کوردستان ئەکەن بە دوبەی بەڵام دیمان چۆن هەمو خەڵک بۆ وەرگرتنی موچەی مانگانەی لێێان هاتنە سەر جادەو گاڵتەیان بە ئێستاو ڕابوردویان کرد و سوکایەتیان پێکردن..

زۆری تریشمان بینی کە ئەیانوت ئەمسال دەوڵەتی کوردی دروستئەکەین و ئەوانەی لەم "شانازی" یەدا بەشدار نابن دەبێ کوردستان جێبهێڵن.. زۆرمان پێوتن بوەستن و بە قسەیان نەکردین،، عاقیبەتی هەمو ئەوانەشمان بینی..

بەهەر حاڵ .. بەرنامە گرنگە کاتێک رەهبەران و کەسە سەرەکیەکانی حزبی سیاسی بە مۆراڵی داکۆکی لە حەقیقەت و بەرژەوەندی گشتی و لانەدان لە پرەنسیپەکان بێنە گۆڕەپانەوەو ئامادە نەبن بۆ چەپڵەی جەماوەرو کۆکردنەوەی دەنگ لێی لابدەن..

بەڵام بەرنامە هیچ نرخێکی نامێنێ کاتێک میدیای حزبی سیاسی بۆ شکاندنی ڕکەبەرەکانی ڕێگەی گۆبڵەز و نازیەت بگرێ و بە ئاشکرا درۆ بە خەڵک بڵی و بوختان هەڵبەستێ و فوبکاتە کەسەکانی حزبی خۆی و کەسایەتیە سیاسیەکانی تری ناو کایەی سیاسەت وەک مرۆڤی بچوک و بێبایەخ و ترسنۆک تەماشا بکات ..

بەرنامە هیچ نرخی نابێ کاتێک کەسێکی نوێی سیاسەت ماندوبونی حەقیقی کەسایەتیە سیاسەکان لە ڕیگای ڕاستدا نەبینێ و خۆی لێببێتە " ابو جاسم" و بە هەر چوار لادا وەک دۆنکیشۆت شمشیر لە دوژمنە وەهمیەکانی بوەشێنێ...

ئیتر بە هیوای سەرکەوتنی ڕاستی و ڕاستگۆیی..

بە هیوای بەرنامەیەکی باشتر و پراتیکی مەدەنی و پێشکەوتوانە..