نەوشیروان مستەفا چۆن دەكوژرێت؟

‌هونەر تۆفیق

لە كایەی سیاسی دوو ساڵی ڕابردووی كوردستاندا تەنیا دوو پرس ئامادەیی بەهێزی هەیە، ئەویش پرسی قەیرانی دارایی و پرسی شەڕی تیرۆرە . سەرجەم پرسە سیاسیەكانی تری كۆمەڵگە ، غائیبن و لە بەستەڵەكێكی تەواو فەرامۆشكراودان .

لەناو ئەو فەرامۆشیانەدا كەسایەتیە سیاسیە كاریگەر و كارێزماكانی كوردین كە كاریگەریە ڕاستەوخۆكانیان بەرجەستە نیە و دەركەوتنیان لە گۆڕەپانی باوی ئێستای كوردستاندا بە‌تین نیە ، لە سەرووی هەموویانەوە نەوشیروان مستەفایە . لە مەداری بازنەیەكدا ئابڵۆقە دراوە بە واتاكانی پاشەكشەكردن ، كۆتایهاتن، بێ ڕۆڵ ، ناكاریگەر . بۆ سەركردەیەكی خولقێنەر لەمێژووی نوێی سیاسی كوردیدا هەریەك لەو دەستەواژانە جۆرێكن لە كوشتن . بەڵام ئایا نەوشیروان مستەفا لەم فەزای فەرامۆشیەدا دەتوانرێت فرسەتی لێبهێنرێت و دەتوانرێت بكوژێنرێتەوە و بكوژرێت ؟

جیابوونەوەی ئەو پیاوە لە حیزبێك خۆی یەكێك بووە لە دامەزرێنەرە سەرەكیەكانی و دامەزراندنی حیزبێكی تر - بزووتنەوەی گۆڕان- جیابوونەوە بوو لە هەردوو پرسە ئامادە و بەڕەواجەكەی ئەمڕۆ كە پرسی ئابووری و هێزی سەربازیە. ئەو ویستی مۆدێلێكی نوێ لە حزبی كوردی دابهێنێت كە پارە و چەكی نەبێت. ئەو پێچەوانەی بارزانی كە سیاسەتی پارتەكەی لەسەر هێزی ئابووری و هێزی سەربازی بەڕێوەدەبات، لە زۆربەی بۆنەكاندا بارزانی تەئكیدی دەكاتەوە نایەوێت لە چەك جیابێتەوە و خۆی بە پێشمەرگەیەكی ئاسایی بێ موچە پێناس دەكات، دەڵێت پێشمەرگەبوونم بەلاوە خۆشترە لە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم . سیاسەتێك پیادە دەكات كە لە شەڕدایە و دەیەوێت سەربەخۆیی ئابووری دەستەبەر بكات . بەڵام نەوشیروان مستەفا شانازییەكانی پێشمەرگەبوونی سی ساڵەی خۆی داخست و جیابوونەوەی خۆی لە چەك و پێشمەرگەبوونی لەگەڵ بزوتنەوەكەیدا راگەیاند. ویستی پرسی ئابووری بكاتە پرسێكی دەستوریی و پارلەمانی. حزبەكەشی لەسەر ئەوە دامەزراند. پەیوەندی خەڵك و داهات و سامان ، دابەشكردنی بودجە بەپێی دیدە سیاسیە نوێكەی لە كوردستاندا فۆرمەلە بكاتەوە .

قەیرانی دارایی و قەیرانی چەك ( شەڕی داعش ) پاشەكشەی بە پرۆژەكانی چاكسازی و فۆرمەلەكردنەوەكانی كوردستان كرد ، سیاسەتە نوێكەی نەوشیروان مستەفای خستە پەراوێزەوە . لە نێوان گردی زەرگەتە و لەندەندا بە هەردوو رێككەوتنی دەباشانی یەك و دووشەوە نەیتوانی لەبازنە فەرامۆشیەكان دەربازی بێت ، تا ئێستا نەیویستووە بێتەوە نێو سیاسەتە بەڕەواجەكەی ئێستا و ئامادەیی خۆی بسەلمێنێت خۆی لەگەڵ چەك و داراییدا ئاشت بكاتەوە . لە سەنگەرەكانی پێشمەرگەوە كۆنگرەی ڕۆژنامەنووسی ببەستێت . بۆیە ئەو گومان و پرسیارانەی كە بە مەبەستەوە دەورووژێنرێت ، نەوشیروان مستەفا لە پەراوێزدا نیشان ئەدەن لەگەڵ مۆمی لۆگۆی بزوتنەوەكەیدا بە كوژاوە وێنا دەكرێت كە دەكاتە كوشتنی مێژوویی ئەو كارەكتەرە كاریگەرەی سیاسەتی كوردی .

لێرەدا مەبەستمان لە بەرگریكردن لە مرۆڤێك نیە فیزیكی ئەویش كەسی نەوشیروان مستەفا بێت . بەڵكە بەرگریە لە فیكرە و دیاردەیەكی سیاسی ناڕازی بە واقیع و پێكهاتەی فەرمانڕەوایی لە هەرێمی كوردستاندا . باسی پیاوێكی ٧٢ ساڵە ناكەین لە گردی زەرگەتە بێت یان لە لەندەن ، بەڵكە باسی پرۆژەیەك دەكەین ناوی نەوشیروان مستەفایە بۆ چاكسازی و گۆڕانكاری لە چۆنیەتی بەڕێوەبردنی وڵاتدا .

عەبدوڵڵا ئۆجەلان 18 ساڵە لە ئیمراڵی زیندانە و بەتەواوی دابڕاوە لە پارت و جەماوەرەكەی ، بەڵام چونكە ئۆجەلان پرۆژەیەكە بۆ بەرگری لەناو كوردانی باكووردا ، پارتی كرێكارانی كوردستان لە دابڕانی ئۆجەلانیشدا هێشتاكە گەشەكردووترە و نەشونمای پێگە و كاریگەریەكانی زیاتر دەكات .

ماهاتما غاندی لەگەرمەی قەیران و شەڕی نێوان پارتی كۆنگرەی نیشتمانی هیندی سەر بە زۆرینەی هندۆسەكان بە سەركردایەتی جەواهیر لال نەهرۆ و پارتی كۆمەڵەی ئیسلامی بە سەركردایەتی محەمەد عەلی جیناح لە ساڵی 1947 دا لەماڵێكدا دەرگای لەسەرخۆی داخست و ماوەی حەوت مانگ مانی لەخواردن گرت تا رۆژی كوشتنەكەی . بەڵام رێبازی ساتیاگراها و مۆدێلی خەباتی بێ توندوتیژیەكەی ئیلهام بەخشی دەیان بزوتنەوەی ئازادیخوازی جیهانی بوو. لە باشووری ئەفریقیا نیلسۆن ماندێلا و لە ئەمەریكا مارتن لۆسەر كینگ خۆیان بە تەلەبەی غاندی دەزانی . بەڵام غاندیە فیزیكی و ماددیەكە خۆی لەكاتی قەیرانەكاندا دەرگاكەی لەخۆی دادەخست و غاندیە پرۆژە و فیكرەكە پێشەنگی خەباتە مەدەنیەكانی دەكرد .

لە سەرەتای جەنگی جیهانی دووەمدا بەریتانیا بڕیاری جەنگی دژ بە ئەڵمانیای دا . وینستۆن چەرچڵ كرایە سەرۆك وەزیران و سەركردەی جەنگی دژ بە ئەڵمانیا . ماوەی چوار ساڵ چەرچڵ لە ژێر زەمینەكەیدا مایەوە .

لەندەن لەسەرەوە بەهۆی بۆردمانە كوێرانەكانی ئەڵمانیاوە دەسوتا و لەندەنیەكان بێ لانە و ئاوارە دەبوون . چەرچڵی ماددی و فیزیكی لە ژووری نەخشەكانیدا لەخوارەوە بۆ ساتێكیش سەردانی بەرەكانی پێشەوەی جەنگی نەكرد. بەڵام ڕۆحی بەرگریە سەرسەختەكەی ئامادەیی ناو زۆربەی بەریتانیەكان بوو . بەریتانیەكان دەستەواژەكانی چەرچڵیان بەخۆیان دەگوتەوە ( ئێمە بەزەیمان نیشان دەدەین ، بەڵام هەرگیز داوای بەزەیی لەكەس ناكەین ) ( هەركاتێك زانیت دوژمنت هەیە ؟ كەواتە دڵنیابە كە شتێكت هەیە دەبێت بەرگری لێ بكەیت).

نیلسۆن ماندێلا دابڕاو لە حیزب و جەماوەرەكەی 24 ساڵی بەسەریەكەوە لەزینداندا بردە سەر. بەڵام پرۆژە و فیكرەی ماندێلا لە باشووری ئەفریقیا كۆتایی بە ستەمی رەگەزپەرستی هێنا .

بۆیە بزوتنەوەی گۆڕان وەك حیزب و جەماوەر ، ئەگەر خۆیان نەبنە بكوژی نەوشیروان مستەفا وەك دیاردە و فیكرەیەكی سیاسی ، كوشتن و كوژانەوەی نەوشیروان مستەفا ڕوونادات . نەوشیروانی مرۆڤ، ئەگەر تەمەنی نوحیشی هەبێت، هێشتاكە كۆتاییە فیزیكیەكەی وەك هەر كائینێكی تری ئاساییە. بەڵام كۆتایی و كوشتنی فیكرەی نەوشیروان مستەفا لەناو خەڵك و لایەنگرەكانیدایە ، ئەوان بەرپرسیارن لە ژیان و نەمانی مێژوویی ئەو دیاردە سیاسیەی ناوی نەوشیروانە . ئایا حزبەكەی كە بزوتنەوەی گۆڕانە دەتوانێت وەك نمونەی ئەو ئەزموونانەی باسمانكرد تیئۆرەی فیكرەی نەوشیروان مستەفا بكات و لەو كوشتنە دەربازی بكات ؟ یان دەبنە بكەری بەرپرسیاری یەكەمی ئەو تاوانی كوشتنە؟


PM:11:23:02/11/2016

ئه‌م بابه‌ته 9239 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌



هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی