باڵی مام جەلال

‌شێرزاد شێخانی

جیابونەوە و مانەوەی باڵی ناوەندی بڕیار لەناو یەكێتیدا، دوو بژاردە یەك لەیەك تاڵتر.. شیكردنەوەی بۆ هەردوكیان پێویستە، چونكە یەكێتی ئێستا لەقۆناغێكی دژواردایە ئەبێ كێشەكانی حەسمبێت.. 

ناكرێ بەم وەزعەوە كارەكان بەڕێوەببرێن، هەر ڕۆژە و بەموفاجەئەیەكەوە دڵ و دەرونی یەكێتیەكان بهەژێندرێ، ڕووداوەكانی ئەمداوییە هەمویان ناخهەژێن بوون، هەر لەراگەیاندنی باڵی ناوەندەوە، تا دوایین بەیاننامە ئاگرینەكەیان لەسەر كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كە بۆنی جیابونەوەی لێئەهات، تا دەگاتە دەربڕینی هەندێ لەنوسەرانی سەر بەباڵی ناوەند بەنزیكبونەوە لە پارتی و دامەزراندنی هاوپەیمانییەكی سیاسی لەنێوان ئەم باڵە و گۆڕان و یەكگرتوو كۆمەڵ لەگەڵ پارتیدا، بەواتا كانسڵكردنی باڵی زۆرینەی سەركردایەتی یەكێتی، ئەمەش ڕوون و ئاشكرا مەبەست لێی ئینشقاقە لەناو یەكێتیدا.. 

بەر لەوەی بچمە ناو وردەكاری نێوەرۆكی بەیاننامەكەی باڵی ناوەند و هەڵوێستەكەیان لەسەر كۆبونەوەكەی مەكتەبی سیاسی، ئەمەوێ جارێكیتر بڵێم، ئێستا لەهەمو كاتێك زیاتر هەلێكی باش هەڵكەوتووە بۆ دۆزینەوەی ڕێگەچارەی ئەم كێشەی باڵباڵینەی ناو یەكێتی، بەڵام بەر لەوە پێویستە لانیكەم لەسەر هەڵوێستە ڕاگەیەندراوەكانی هەردولا قسەیەك بكەم.

كاتێك كۆمەڵێك ئەندامانی سەركردایەتی یا مەكتەبی سیاسی باڵێك ڕادەگەیەنن بەناوی (ناوەندی بڕیار)ەوە، ئەمە خۆی لەخۆیدا سڕینەوەی بەرامبەرە، بەواتای شەرعییەتدانە بەخۆیان و بێبەشكردنی بەرامبەرەكەیانە لەبریاری سیاسی، ئەمەش هیچكات پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی ڕێگەی پێنادات، چونكە لەناو هەر حزبێكدا (مەكتەبی سیاسی) ناوەندی فیعلی بڕیارە، ئەبو ئەو كێشانەی ئێستاش هەر لەناو مەكتەبی سیاسیدا یەكلایی بكرانایەتەوە بەتایبەت كێشەكە لەئەسڵا لەسەر دەسەڵاتە نەوەك لەسەر سیاسەت و هەڵوێستەكان كە بەپێی پەیڕەو تایبەتكراوە بەمەكتەبی سیاسی و ئەنجومەنی سەركردایەتیەوە.

بەپێی پەیڕەویش دەسەڵاتەكان لای سكرتێری گشتییە بەڕاوێژ لەگەڵ سەركردایەتی بریارەكان ئەدرێن، كاتێك سكرتێر نەخۆش ئەكەوێ یا لەبەر هەر هۆیەك دور دەكەوێتەوە بەپێی پەیڕەو جێگرانی دەسەڵاتەكان بەڕێوە ئەبەن تا كۆنگرەی داهاتوو.
كاتێك جێگرانی سكرتێر ئەبنە تەڕەف لەكێشەی دەسەڵاتدا، بێگومان كەسانیتر دژیان ئەبن، چونكە ئەمە ئەو پاوانكاریەیە كە ناوەندی بریار دژی وەستاونەتەوە و لەلایەن زۆرینەی ئەندامانی یەكێتیەوە ڕەتكراوەتەوە، چونكە نە یەكێتی حزبێكی ناوچەگەرییە، نە باوەڕیشی بەباڵباڵێن و قۆرغكارییەوە هەیە، ئەگەر چی بۆ ماوەیەكی زۆریش لەپێناو پاراستنی یەكریزی ناو یەكێتی ئەم ناوچەگەریەتییەش لەواقیعدا موراعات كراوە، بەڵام نەك بەو مانایەی ڕیزەكانی حزب تێكبدرێت، چونكە ئەوكاتە یەكێتی سیفەتێكی سەرەكی لەدەستئەدات كە حزبێكی جەماوەری سەرتاسەرییە.

كاتێك دەسەڵات دوای غیابی سكرتێری گشتی ئەگەڕێتەوە بۆ مەكتەبی سیاسی و ئەنجومەنی سەركردایەتی واتە بڕیارەكان ئەبنە بڕیاری گشتی و دەستەجەمعی، هەر باڵێك بەتەنها هەوڵبدات دەسەڵاتەكان بۆ خۆی قورغبكات، كێشە سەرهەڵئەدات، لەمەشدا ئەبێ رێز لەچەمكی زۆرینە و كەمینە بگیرێت، چونكە ئەمە ئەساسی هەمو پرۆسەیەكی بەڕێوەبردن و حزبایەتیشە.

هەمیشە وتومە ئەم كێشەی دەسەڵات و پارە ئەبێ لەناو مەكتەبی سیاسی و ئەنجومەنی سەركردایەتیدا گفتوگۆی لەسەر بكرێ نەوەك لەمیدیاكانەوە. پێشموابووە بەستنی كۆنگرەی چوارەم تاكە ڕێگایە بۆ حەسمكردنی ئەم مەسەلانە، سەیرە هەردولا باسی كۆنگرە ئەكەن، بەڵام یەك هەنگاو نایەنە پێشەوە.

كاتێك ناوەندی بڕیار هەڵوێستی خۆیان ڕاگەیاند، خودی بەیاننامەكەیان و بەیاننامەكەی باڵی زۆرینەش باسیان لەكۆنگرە كرد، ئێستا نازانم چی ڕێگرە لەوەی ئەم كۆنگرەیە ببەسترێ؟

بیستومانە باڵی ناوەند داوایان كردوە نوێنەرانی كۆنگرە نیوە بەنیوە(فیفتی فیفتی) بێت، ئەمە چەسپاندن و شەرعییەتدانە بە باڵباڵێنەكە، ئەمەش لەلایەكەوە هیچ واتایەك هەڵناگرێ غەیری ئەوەی هەندێ لەسەركردەكانی یەكێتی ترسی ئەوەیان هەیە لەناو كۆنگرە دەرنەچن بۆ سەركردایەتی، ئەمەش پێچەوانەی چەمكی دیموكراسییە كە دروشمی سەرەكی یەكێتییە.
چونكە ئەبێ ئەوپەڕی ئازادی لەناو كۆنگرەدا فەراهەم ببێ بۆ ئەوەی ئەندامەكان بەئازادی نوێنەرەكانیان بۆ سەركردایەتی هەڵبژێرن و چارەنوسی حزبەكەیان بخەنە دەستیانەوە.

ئەم تەرحە ئەگەر سەر بگرێ واتای چەسپاندنی شێوازە فاشیلەكەی فیفتی فیفتیە.

بۆ نمونە كاتێك یەكێتی لەهەر دامەزراوەیەكی حكومیدا بەشی بەر بكەوێ ئەبێ نیوە بەنیوە لەنێوان باڵەكاندا دابەشبكرێ، لەوەزیرەكانەوە تا دەگاتە بەڕێوەبەری گشتی و نوێنەرانی یەكێتی لەدەرەوە و لەسەر ئاستی ئیدارەی عیراقیش، تەنانەت دوور نیە وەك و سیغە فاشیلەكەی حكومەتی هەرێمیش دامەزراندنی فەڕاشەكانیش بەفیفتی فیفتی بێ، ئەمەش كارەساتە نەك حزبایەتی.

جا بابێمەوە سەر گریمانەی جیابونەوە..پێش هەمو شتێك هەردو جێگرانی سكرتێری گشتی یەكێتی هەمیشە ئەوە دوبارە ئەكەنەوە كەوا ئەوان خۆیان بەخاوەنی یەكێتی ئەزانن، هیچ گومانم نیە لەدڵسۆزی ئەوان و ئەوانەی لەگەڵیشیانن هەمویان تێكۆشەری ماندونەناسی ناو یەكێتین، بەڵێ ئەوانیش خاوەنی یەكێتین، بەڵام لێرەدا مەسەلەی شەرعییەتی یەكێتی بوون دێتە ئاراوە.ئایا ئەم شەرعییتە لەلای كێدایە، ئەگەر خوانەخواستە حاڵەتەكە گەیشتە جیابونەوەوە..

هیچ ڕێگرییەك نیە لەبەردەم هەڤاڵانی ناوەندی بڕیار ئەگەر بەناوی حزبێكی تازەوە خۆیان جیابكەنەوە، ئەمە مافی هەمو كەسێكە كاتێك هەڵوێست لەحزبەكەی خۆی وەرئەگرێت لێی جیا ئەبێتەوە، چونكە ئەمە تاپۆی ڕەش نیە و هیچ شوورەییش نیە لەحزبێك دور بكەویتەوە ئەمە مافێكی ڕەوایە. 
دەیان نمونەشمان لەو بارەیەوە هەیە، بەڵام ئەگەر ئەم ناوەندە ویستیان بەناوی یەكێتییەوە بەردەوام بن لێرەدا مەسەلەكە شتێكیترە.ئەوان كاتێك خۆیان ڕادەگەیەنن وەكو یەكێتی و وێنەی هەڤاڵ مامجەلالیش ئەخەنە پاڵ وێنەكانی خۆیانەوە، خۆ مام جەلال ئێستا لەژیاندایە و ئەو یەكێتییەی ئێستا باڵی زۆرینە بەڕێوەی ئەبەن لە ماڵباتی مام جەلالن، كەواتە  ئەو باڵەی پێی ئەوترێ ( باڵی زۆرینە) یا( باڵی دەسرۆیشتو) خۆی لەخۆیدا باڵی مام جەلالە، ڕەنگە هەر لەبەر ئەوەشە كە ئەوان زۆرینەن. بۆیە لەمەولا ئەبێ بەم باڵە بوترێ( باڵی مام جەلال) نەوەك ناوی تری بۆ بتاشرێت.

لەمێژوی كوردیشدا نەبووە تاقمێك لەحزبێك جیاببنەوە هەر بەناوی سەركردەی ئەو حزبەوە ئیعلانی خۆیان بكەن، یەكێتی لەرەحمی پارتییەوە هاتەدەر، بەڵام خۆی وەكو یەكێتی ناساند نەوەك حزبێك سەر بەماڵباتی بارزانییەوە،.زەحمەتكێشان لەسۆسیالیست جیا بوەوە ناوی خۆی كردە زەحمەتكێشان و سكرتێر و مەكتەبی سیاسی خۆی دامەزراند، هەرچی حزبێك جیا بوبێتەوە ناوی خۆی گۆڕیوە، ماقول نیە حزبێك دامەزرێ لەژێر چەتری سكرتێری حزبەكەی پێشوی كار بكات، ئەگینا لەئەساسدا بۆچی لێی جیابۆتەوە؟
دوای ئەمەش هەمومان ئەزانین دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی لەشەش كەس پێكهاتون كە ئەمانەش خاوەنی ڕاستەقینە و شەرعی یەكێتین، دوو لەم دەستە دامەزرێنەرە یەكیان كۆچی دوایی كردوە( دكتۆر كەمال فۆئاد)، یەكیشیان لەیەكێتی دور كەوتۆتەوە(كاك نەوشیروان) ئەوانیتر هەر چواریان لەگەڵ باڵی زۆرینەن، كەواتە هیچ كەس ناتوانێ ئیدیعای ئەوە بكا لەدەستەی دامەزرێنەر و سكرتێری گشتی یەكێتیترن.
ڕەنگە لەبەر ئەم هۆیانە بێ زۆرینەی مەكتەبی سیاسی و ئەنجومەنی سەركردایەتی و قاعیدەی یەكێتی لەگەڵ باڵی زۆرینەن كە پێموایە ئەبێ لەمەولا بەناوی باڵەكەی مام جەلالەوە بناسرێن، چونكە خودی بەرێزیان لەو باڵەدایە.

بەر لەكۆتایی ئەمەوێ ئاماژە بە چەند هەژمونێكی بچوك بكەم، بەڵكو ئەمە ببێتە بیرخەرەوەیەك بۆ هەڤاڵانی ناوەندی بریار بەر لەوەی هەنگاوە گەورەكە بنێن و بەرەو جیابونەوە بڕۆن، ئەویش ئەزمونی دوو حزبی دیاری كوردستانە(حزبی سۆسیالیست و حزبی زەحمەتكێشان). هەمومان ئەزانین دوای توانەوەی حزبی سۆسیالیست لەساڵی ١٩٩٣و دابەشبونی سەركردەو قاعیدەكانی بەسەر یەكێتی و پارتیدا، كاكە حەمەی حاجی مەحمود هەوڵی ژیاندنەوەی ئەم حزبەیدا، هەرچەندە ناوی سۆسیالیستیشی بۆ ئەمكارە بەكارهێنا، بەڵام سەركەوتوو نەبو.

حزبی زەحمەتكێشانیش پێشتر لەسۆسیالیست جیا ببوەوە، بەڵام ئەویش نەیتوانی رۆڵی گەورە ببینێ ئەگەر چی ئەندامیش بو لەبەرەی كوردستانی ڕێگەی گەشەكردنی لێگییراو، حزبی سۆسیالیستیش نەیتوانی كاریگەری خۆی هەبێت لەسەر ساحەی سیاسی كوردستاندا، هەردوكیان وەكو حزبی بچوك مامەڵەیان لەگەڵ كراو تا ئەمرۆش گەشەیەكی ئەوتۆیان نەكرد.

كۆتاش ئەڵێم هەر كەسێك لەناو یەكێتیدا باوەڕی بە پرەنسیپەكانی حزبى و رێبەرایەتی مام جەلالەوە هەیە با بێتە پێشو یەكێتی هەڵسێنێتەوە.كۆنگرەش تاكە ڕێگایە بۆ چارەسەری هەمو گرفتەكانی دەسەڵات لە ناو یەكێتیدا..


PM:12:26:11/10/2016

ئه‌م بابه‌ته 3792 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌



هەموو وتارەکان کاتێک لە وێستگە نیوز بڵاودەبێتەوە تەنها بیروبۆچونی خاوەنەکانێتی